ញើសអាចបញ្ជាក់អំពីជំងឺ
ក្នុងផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្របានឲ្យដឹងថា ញើសរបស់មនុស្សយើងម្នាក់ៗអាចបញ្ជាក់ប្រាប់ពីរោគដូចខាងក្រោម។
១- រោគដែលធ្វើឲ្យញើសចេញមិនច្រើន
តានតឹងអារម្មណ៍
ពេលមានអារម្មណ៍តានតឹង ញើសចេញមកច្រើនក្នុងបរិវេណបាតដៃ បាតជើង ក្លៀក និងថ្ងាស។
ក្រៅពីនេះ អាការដែលកើតចេញពីការតានតឹងអារម្មណ៍មានមួយចំនួនទៀត ដូចជា ជីពចរលោត
លឿន ញ័រដើមទ្រូង និងញ័រដៃជើងជាដើម។
ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីដ (Thyroid) មានជាតិពុល ឬពកក
បើកើតអាការនេះ ញើសតែងបែកចេញសព្វរាងកាយ ជាពិសេសនៅបរិវេណបាតដៃទាំងសងខាង ព្រមទាំងមានអាការឆាប់តប់ប្រមល់ ញ័រដៃ ឆាប់ភ័យ ស្រកទម្ងន់ ភ្នែកលៀន សក់ជ្រុះ ឆាប់ហត់ ញ័រទ្រូង និងស្រេកទឹកញឹកញាប់។
រោគរបេង
បែកញើសជោកសព្វរាងកាយនៅពេលយប់ កើតគ្រុន និងក្អករ៉ាំរ៉ៃ។
ទឹកនោមផ្អែម
បែកញើសជ្រាបសព្វរាងកាយ ជាពិសេសបាត់ដៃបាតជើង ញ័រទ្រូង ហត់ដង្ហក់ និងមានអាការធេងធោងដូចខ្យល់ចាប់។
រោគបេះដូង
បែកញើស និងញ័រទ្រូង ហត់ដង្ហក់ខណៈហាត់ប្រាណ ហើយបើសិនមានអាការណែនត្រង់បំពង់ក ដើមទ្រូង និងបែកញើសតាមម្រាមដៃម្រាមជើងរៀងរាល់ពេលហាត់ប្រាណផង និងកើតរោគបេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ។
ជិតអស់រដូវខែ
ដោយសារខួរក្បាលបញ្ចេញអ័រម៉ូនភេទស្ត្រីម្យ៉ាងឈ្មោះ ប្រូចេស្ដឺរ៉ូន (Progesterone) តិច ទើបស្ត្រីដែលជិតអស់រដូវមានញើសចេញក្នុងពេលយប់ច្រើន។
២- អាការរោគដែលធ្វើឲ្យញើសចេញតិច
ក្រុមមនុស្សដែលចេញញើសតិចជាងធម្មតា គឺដោយសារក្រពេញញើសធ្វើការងារពុំពេញលក្ខណៈ។ អាការបែបនេះបង្កឲ្យកើតអាការក្ដៅក្នុងរាងកាយខ្លាំង ហើយអាចបណ្ដាលឲ្យកើតរោគតាមមកជាមួយដូចជា៖
រោគសើស្បែក
អាចកើតរោគចែងថ្ងៃ កន្ទួល របកស្បែក ស្បែកស្ងួតគគ្រើម ជាដើម។ អាការទាំងនេះអាចបណ្ដាលមកពីក្រពេញញើសក្រោមស្បែកត្រូវគាបសង្កត់រហូតមិនអាចបញ្ចេញញើសបានតាមប្រក្រតី ធ្វើឲ្យកើតអាការកកស្ទះរន្ធនោមហើយបណ្ដាលឲ្យកើតអាការទាំងនេះឡើង។
រោគប្រកាំង
កើតឡើងនៅលើក្រុមមនុស្សមានអារម្មណ៍តានតឹងជាប្រចាំ ជីពចរលោតលឿនខុសប្រក្រតី នាំឲ្យមានការប្រើប្រាស់ថាមពលច្រើនធម្មតា។ ប្រសិនបើបើរាងកាយបានទទួលកម្ដៅខ្លាំងផ្នែកខាងក្រៅខ្លួន ប៉ុន្តែគ្មានបែកញើសចេញអាចនាំឲ្យញ័រទ្រូង ដេកមិនលក់ កើតអាការឈឺក្បាលខ្លាំងរហូតដល់កើតរោគប្រកាំង៕
ក្នុងផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្របានឲ្យដឹងថា ញើសរបស់មនុស្សយើងម្នាក់ៗអាចបញ្ជាក់ប្រាប់ពីរោគដូចខាងក្រោម។
១- រោគដែលធ្វើឲ្យញើសចេញមិនច្រើន
តានតឹងអារម្មណ៍
ពេលមានអារម្មណ៍តានតឹង ញើសចេញមកច្រើនក្នុងបរិវេណបាតដៃ បាតជើង ក្លៀក និងថ្ងាស។
ក្រៅពីនេះ អាការដែលកើតចេញពីការតានតឹងអារម្មណ៍មានមួយចំនួនទៀត ដូចជា ជីពចរលោត
លឿន ញ័រដើមទ្រូង និងញ័រដៃជើងជាដើម។
ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីដ (Thyroid) មានជាតិពុល ឬពកក
បើកើតអាការនេះ ញើសតែងបែកចេញសព្វរាងកាយ ជាពិសេសនៅបរិវេណបាតដៃទាំងសងខាង ព្រមទាំងមានអាការឆាប់តប់ប្រមល់ ញ័រដៃ ឆាប់ភ័យ ស្រកទម្ងន់ ភ្នែកលៀន សក់ជ្រុះ ឆាប់ហត់ ញ័រទ្រូង និងស្រេកទឹកញឹកញាប់។
រោគរបេង
បែកញើសជោកសព្វរាងកាយនៅពេលយប់ កើតគ្រុន និងក្អករ៉ាំរ៉ៃ។
ទឹកនោមផ្អែម
បែកញើសជ្រាបសព្វរាងកាយ ជាពិសេសបាត់ដៃបាតជើង ញ័រទ្រូង ហត់ដង្ហក់ និងមានអាការធេងធោងដូចខ្យល់ចាប់។
រោគបេះដូង
បែកញើស និងញ័រទ្រូង ហត់ដង្ហក់ខណៈហាត់ប្រាណ ហើយបើសិនមានអាការណែនត្រង់បំពង់ក ដើមទ្រូង និងបែកញើសតាមម្រាមដៃម្រាមជើងរៀងរាល់ពេលហាត់ប្រាណផង និងកើតរោគបេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ។
ជិតអស់រដូវខែ
ដោយសារខួរក្បាលបញ្ចេញអ័រម៉ូនភេទស្ត្រីម្យ៉ាងឈ្មោះ ប្រូចេស្ដឺរ៉ូន (Progesterone) តិច ទើបស្ត្រីដែលជិតអស់រដូវមានញើសចេញក្នុងពេលយប់ច្រើន។
២- អាការរោគដែលធ្វើឲ្យញើសចេញតិច
ក្រុមមនុស្សដែលចេញញើសតិចជាងធម្មតា គឺដោយសារក្រពេញញើសធ្វើការងារពុំពេញលក្ខណៈ។ អាការបែបនេះបង្កឲ្យកើតអាការក្ដៅក្នុងរាងកាយខ្លាំង ហើយអាចបណ្ដាលឲ្យកើតរោគតាមមកជាមួយដូចជា៖
រោគសើស្បែក
អាចកើតរោគចែងថ្ងៃ កន្ទួល របកស្បែក ស្បែកស្ងួតគគ្រើម ជាដើម។ អាការទាំងនេះអាចបណ្ដាលមកពីក្រពេញញើសក្រោមស្បែកត្រូវគាបសង្កត់រហូតមិនអាចបញ្ចេញញើសបានតាមប្រក្រតី ធ្វើឲ្យកើតអាការកកស្ទះរន្ធនោមហើយបណ្ដាលឲ្យកើតអាការទាំងនេះឡើង។
រោគប្រកាំង
កើតឡើងនៅលើក្រុមមនុស្សមានអារម្មណ៍តានតឹងជាប្រចាំ ជីពចរលោតលឿនខុសប្រក្រតី នាំឲ្យមានការប្រើប្រាស់ថាមពលច្រើនធម្មតា។ ប្រសិនបើបើរាងកាយបានទទួលកម្ដៅខ្លាំងផ្នែកខាងក្រៅខ្លួន ប៉ុន្តែគ្មានបែកញើសចេញអាចនាំឲ្យញ័រទ្រូង ដេកមិនលក់ កើតអាការឈឺក្បាលខ្លាំងរហូតដល់កើតរោគប្រកាំង៕
នាយករដ្ឋមន្ត្រីរិះគន់ ការជួលឲ្យអ្នកដទៃសរសេរនិក្ខេបបទ បណ្ឌិត អនុបណ្ឌិត
ភ្នំពេញ៖ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដាក់ចំណុចសួរចំពោះគុណភាពឧត្ដមសិក្សានៅកម្ពុជា ដោយកត់សម្គាល់ថា ការទទួលបានសញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតនៅកម្ពុជា ហាក់ដូច
ជាងាយស្រួលពេក និងថាគ្មានប្រទេសណាសម្បូរអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតដូចនៅស្រុកខ្មែរទេ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាត្រូវបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចខិតខំរបស់លោកក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍
ការអប់រំនៅកម្ពុជានៅគ្រប់កម្រិត។ សំណួរសង្ស័យខាងលើនេះ អាចចាត់ទុកថា ជាការ
សម្ដែងនូវការបម្រើលមើលជាសាធារណៈលើកដំបូងហើយអំពីគុណភាពឧត្ដមសិក្សាកម្ពុជា។
សម្ដេចតេជោបានថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងឱកាសបិទសន្និបាតក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា២០០៩។ សម្ដេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអ្នកទទួលសញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិត ហាក់ដូចជាស្រួលពេកហើយព្រោះពេលខ្លះមនុស្សម្នាក់នោះឃើញរាល់តែថ្ងៃ មិនដែលឃើញទៅរៀនសោះ ស្រាប់តែថ្ងៃទទួលសញ្ញាប័ត្រឃើញឡើងមកទទួលយកសញ្ញាប័ត្របណ្ឌិតតែម្ដង។ បញ្ហានេះវាបានធ្វើឲ្យខូចគុណភាពនៃសញ្ញាប័ត្ររបស់គេឯងអស់ សម្ដេចបានបន្តថា តាម
ករស៊ើបដឹងគឺមានទាំងជួលគេឲ្យសរសេរនិក្ខេបបទឲ្យទៀត ហើយអ្នកខ្លះជាអនុបណ្ឌិតបណ្ឌិត មិនទាំងចេះប្រើកុំព្យូទ័រផង។ សម្ដេចបានបន្តទៀតថា លោកនឹងឈប់រើសមនុស្សចូលធ្វើការតាមសញ្ញាប័ត្រទៀតហើយ រាល់ការរើសមនុស្សចូលធ្វើការចាំបាច់ត្រូវបង្ហាញសមត្ថភាពជាមុនសិន ហើយទាំងស្ថាប័នរដ្ឋ និង
ឯកជនចាំបាច់ត្រូវធ្វើការប្រឡងជ្រើសរើសមុនយកអ្នកណាម្នាក់ចូលធ្វើការងារ សម្ដេចបានបន្តថា អ្នកខ្លះគ្រាន់តែសរសេរលិខិតស្នាមមកក៏មិនចេះផង គ្រាន់តែមើលដឹងដល់សមត្ថភាព។
សម្ដេចតេជោបានបន្តថា បច្ចុប្បន្នគ្មានប្រទេសណាសម្បូរអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតដូចស្រុកខ្មែរទេ វាច្រើនពេកហើយប្រទេសគូវែតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រក្នុងមួយឆ្នាំជាប់បានតែ២៥នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកនៅកម្ពុជា ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតមួយឆ្នាំៗចេញរាប់ពាន់នាក់ ប៉ុន្តែតើ
គុណភាពមានកម្រិតណា គឺមិនទាន់ច្បាស់ទេ។ សម្ដេចបានបន្តថា លោកអាចទទួលយកបាន ប្រសិនជាក្នុងចំណោម១០នាក់មានម្នាក់អាចប្រើការបាននោះ តែក៏មិនពេញចិត្តចំពោះលទ្ធផលដ៏ទាបនេះដែរ។ អ្នកខ្លះសុទ្ធតែបរិញ្ញាបត្របណ្ឌិតផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ដល់ពេលសួរថា តើប្រទេសដៃគូអាស៊ានមានប៉ុន្មាន អត់ដឹងផង តើយើងអាចយកទៅប្រើបានទេ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងអប់រំយុវជនកីឡាបានឲ្យដឹងថា គ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សា
ទាំងរដ្ឋ និងឯកជនបច្ចុប្បន្នមានចំនួន៧៧កន្លែង ហើយមាននិស្សិតកំពុងសិក្សាសរុប១៣៧.៤០០នាក់ក្នុងនោះថ្នាក់បណ្ឌិតចំនួន៨៦២នាក់ ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតមានចំនួន ១១.៦៨១នាក់ បរិញ្ញាបត្រ ១១០.០០០នាក់ និងបរិញ្ញាបត្ររងចំនួន១៤.៨៥៧នាក់។
លោក រីឆាត ប្រាយដល តំណាងមន្ត្រីអង្គការយូនីសេហ្វបានធ្វើការកត់សម្គាល់ថា វិស័យអប់រំកម្ពុជាពិតជាមានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំកន្លងមក ប៉ុន្តែគុណភាពនៅតែជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់។
សម្ដេចបានបន្តថា នៅក្នុងឋានៈជាសមាជិករបស់អាស៊ាន យើងត្រូវរៀបចំអនុវត្តនូវបណ្ដាយន្តការអាស៊ានហើយបន្ទាប់ពីធម្មនុញ្ញអាស៊ានចូលជាធរមាន។ បញ្ហានេះមិនមែនលេងសើចទេ ធនធានមនុស្សរបស់យើងត្រូវមានកម្រិតប្រហាក់ប្រហែលជាមួយប្រទេសក្នុងអាស៊ានដទៃទៀត ឧទាហរណ៍មានការងារត្រូវចរចាអ្វីមួយនៅក្នុងអាស៊ានហើយប្រសិនបើមនុស្សរបស់កម្ពុជាមិនចេះ
អ្វីផងនោះតើធ្វើម៉េច? នេះជាបញ្ហាដ៏អាម៉ាស់មួយ ដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាបណ្ដុះបណ្ដាលគុណភាពនៅឧត្ដមសិក្សា៕
ភ្នំពេញ៖ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានដាក់ចំណុចសួរចំពោះគុណភាពឧត្ដមសិក្សានៅកម្ពុជា ដោយកត់សម្គាល់ថា ការទទួលបានសញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតនៅកម្ពុជា ហាក់ដូច
ជាងាយស្រួលពេក និងថាគ្មានប្រទេសណាសម្បូរអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតដូចនៅស្រុកខ្មែរទេ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាត្រូវបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចខិតខំរបស់លោកក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍
ការអប់រំនៅកម្ពុជានៅគ្រប់កម្រិត។ សំណួរសង្ស័យខាងលើនេះ អាចចាត់ទុកថា ជាការ
សម្ដែងនូវការបម្រើលមើលជាសាធារណៈលើកដំបូងហើយអំពីគុណភាពឧត្ដមសិក្សាកម្ពុជា។
សម្ដេចតេជោបានថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងឱកាសបិទសន្និបាតក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា២០០៩។ សម្ដេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអ្នកទទួលសញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិត ហាក់ដូចជាស្រួលពេកហើយព្រោះពេលខ្លះមនុស្សម្នាក់នោះឃើញរាល់តែថ្ងៃ មិនដែលឃើញទៅរៀនសោះ ស្រាប់តែថ្ងៃទទួលសញ្ញាប័ត្រឃើញឡើងមកទទួលយកសញ្ញាប័ត្របណ្ឌិតតែម្ដង។ បញ្ហានេះវាបានធ្វើឲ្យខូចគុណភាពនៃសញ្ញាប័ត្ររបស់គេឯងអស់ សម្ដេចបានបន្តថា តាម
ករស៊ើបដឹងគឺមានទាំងជួលគេឲ្យសរសេរនិក្ខេបបទឲ្យទៀត ហើយអ្នកខ្លះជាអនុបណ្ឌិតបណ្ឌិត មិនទាំងចេះប្រើកុំព្យូទ័រផង។ សម្ដេចបានបន្តទៀតថា លោកនឹងឈប់រើសមនុស្សចូលធ្វើការតាមសញ្ញាប័ត្រទៀតហើយ រាល់ការរើសមនុស្សចូលធ្វើការចាំបាច់ត្រូវបង្ហាញសមត្ថភាពជាមុនសិន ហើយទាំងស្ថាប័នរដ្ឋ និង
ឯកជនចាំបាច់ត្រូវធ្វើការប្រឡងជ្រើសរើសមុនយកអ្នកណាម្នាក់ចូលធ្វើការងារ សម្ដេចបានបន្តថា អ្នកខ្លះគ្រាន់តែសរសេរលិខិតស្នាមមកក៏មិនចេះផង គ្រាន់តែមើលដឹងដល់សមត្ថភាព។
សម្ដេចតេជោបានបន្តថា បច្ចុប្បន្នគ្មានប្រទេសណាសម្បូរអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតដូចស្រុកខ្មែរទេ វាច្រើនពេកហើយប្រទេសគូវែតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រក្នុងមួយឆ្នាំជាប់បានតែ២៥នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកនៅកម្ពុជា ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតមួយឆ្នាំៗចេញរាប់ពាន់នាក់ ប៉ុន្តែតើ
គុណភាពមានកម្រិតណា គឺមិនទាន់ច្បាស់ទេ។ សម្ដេចបានបន្តថា លោកអាចទទួលយកបាន ប្រសិនជាក្នុងចំណោម១០នាក់មានម្នាក់អាចប្រើការបាននោះ តែក៏មិនពេញចិត្តចំពោះលទ្ធផលដ៏ទាបនេះដែរ។ អ្នកខ្លះសុទ្ធតែបរិញ្ញាបត្របណ្ឌិតផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ដល់ពេលសួរថា តើប្រទេសដៃគូអាស៊ានមានប៉ុន្មាន អត់ដឹងផង តើយើងអាចយកទៅប្រើបានទេ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងអប់រំយុវជនកីឡាបានឲ្យដឹងថា គ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សា
ទាំងរដ្ឋ និងឯកជនបច្ចុប្បន្នមានចំនួន៧៧កន្លែង ហើយមាននិស្សិតកំពុងសិក្សាសរុប១៣៧.៤០០នាក់ក្នុងនោះថ្នាក់បណ្ឌិតចំនួន៨៦២នាក់ ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតមានចំនួន ១១.៦៨១នាក់ បរិញ្ញាបត្រ ១១០.០០០នាក់ និងបរិញ្ញាបត្ររងចំនួន១៤.៨៥៧នាក់។
លោក រីឆាត ប្រាយដល តំណាងមន្ត្រីអង្គការយូនីសេហ្វបានធ្វើការកត់សម្គាល់ថា វិស័យអប់រំកម្ពុជាពិតជាមានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំកន្លងមក ប៉ុន្តែគុណភាពនៅតែជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់។
សម្ដេចបានបន្តថា នៅក្នុងឋានៈជាសមាជិករបស់អាស៊ាន យើងត្រូវរៀបចំអនុវត្តនូវបណ្ដាយន្តការអាស៊ានហើយបន្ទាប់ពីធម្មនុញ្ញអាស៊ានចូលជាធរមាន។ បញ្ហានេះមិនមែនលេងសើចទេ ធនធានមនុស្សរបស់យើងត្រូវមានកម្រិតប្រហាក់ប្រហែលជាមួយប្រទេសក្នុងអាស៊ានដទៃទៀត ឧទាហរណ៍មានការងារត្រូវចរចាអ្វីមួយនៅក្នុងអាស៊ានហើយប្រសិនបើមនុស្សរបស់កម្ពុជាមិនចេះ
អ្វីផងនោះតើធ្វើម៉េច? នេះជាបញ្ហាដ៏អាម៉ាស់មួយ ដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាបណ្ដុះបណ្ដាលគុណភាពនៅឧត្ដមសិក្សា៕
