ការរំលោភសម្លាប់យកសពកុមារីពីរនាក់ចងព្យួរនឹងដើមឈើប៉ូលិសចាប់ខ្លួនជនទី២ និងទី៣
ពោធិ៍សាត់៖ បុរសអាយុ២៣ឆ្នាំម្នាក់ និងអាយុ៣៩ឆ្នាំម្នាក់ គឺជាជនទីពីរ និងទីបីដែលបានត្រូវចាប់ខ្លួនដោយសារជាប់ពាក់ព័ន្ធសង្ស័យក្នុងរឿងឃាតកម្មដ៏ឃោរឃៅមួយ ដែលក្នុងនោះកុមារីពីរនាក់ម្នាក់អាយុ១៤ឆ្នាំ និងម្នាក់ទៀតអាយុ១១ឆ្នាំ ត្រូវឃាតកចាប់រំលោភ ហើយសម្លាប់យកសាកសពទៅព្យួរក្នុងព្រៃ។
ឃាតកម្មដែលរញ្ជួយខេត្តពោធិ៍សាត់នោះបានកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៩ នៅចំណុចព្រៃប៉ោយប៉ោក ភូមិកំរ៉ែង ឃុំស្វាយស ស្រុកស្រគរ ហើយបានក្លាយជាមុខសញ្ញានៃការតាមដានពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់។
បុរសក្មេងដែលជាប់សង្ស័យត្រូវចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមីនា មានឈ្មោះថា ហែម សុភា រីឯបុរសវ័យចាស់ជាងមានឈ្មោះ សែម ឌូច ត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា។ ជនទាំងពីរនេះមានទីលំនៅនៅភូមិបឹងស្តុក ឃុំស្វាយស ហើយក៏ជាភូមិរបស់កុមារីរងគ្រោះរស់នៅផងដែរ ដែលមានចម្ងាយជាង៣គីឡូម៉ែត្រពីចំណុចដែលគេប្រទះឃើញសាកសពពួកនាង។
លោក ឡែន សុង អធិការប៉ូលិសស្រុកក្រគរឲ្យដឹងថា ជនសង្ស័យទាំងពីរនាក់នោះសមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួននៅទីកន្លែងក៏ផ្សេងគ្នា។ ពីរនាក់នោះបានគេចមិនចូលផ្ទះ បន្ទាប់ពីមានករណីរំលោភសម្លាប់កើតឡើងនោះ។
សូមរំលឹកថា សាកសពក្មេងស្រីពីរនាក់ត្រូវបានគេប្រទះឃើញចងនឹងខ្សែនីឡុងព្យួរនឹងដើមឈើតែមួយ។ សាកសពនៅទន្ទឹមគ្នា ដែលព្យួរផុតជើងពីដីកម្ពស់ពីរម៉ែត្រ។ ប៉ូលិសបច្ចេកទេសបានចុះពិនិត្យឃើញថាក្មេងស្រីរងគ្រោះត្រូវបានចាប់រំលោភ រួចហើយមូលកសម្លាប់ ទើបយកសាកសពទៅចងនឹង ដើមឈើដើម្បីបង្វែងពីសកម្មភាពរំលោភ ដើម្បីឲ្យគេគិតថា ក្មេងស្រីទាំងពីរចងកសម្លាប់ខ្លួន។
ក្មេងស្រីទាំងពីរនាក់នោះ គឺម្នាក់មានឈ្មោះ ផល សុខឿន អាយុ១៤ឆ្នាំ និងម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ណៃ សុខនី អាយុ១១ឆ្នាំ។ ក្មេងស្រីរងគ្រោះទាំងពីរបានបាត់ខ្លួនពីផ្ទះកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ហើយសាកសពត្រូវបានគេរកឃើញនៅរសៀលថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៨។
ប៉ូលិសព្រហ្មទណ្ឌកម្រិតធ្ងន់ខេត្តពោធិ៍សាត់និយាយថា ការចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យទាំងពីរនាក់នេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីធ្វើការស៊ើបអង្កេតយ៉ាងល្អិតល្អន់អស់រយៈពេលយ៉ាងយូរហើយក៏បានការសហការជាមួយសមត្ថកិច្ចមូលដ្ឋាន។
ប៉ូលិសមិនបានស្រង់យកចម្លើយឲ្យបានល្អិតល្អន់ទេ ដោយទុកការងារនេះឲ្យចៅក្រមសាកសួរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដីគេដឹងថា ជនដៃដល់ទំនងជាបុរសឈ្មោះ សែម ឌូច ហើយមានជនដៃដល់ម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ភៀន រ៉ា បានត្រូវចាប់ខ្លួនមុនរួចហើយទាក់ទងនឹងករណីផ្សេង ប៉ុន្តែបាន
ទទួលចម្លើយមកថាគេពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់កុមារីទាំងពីរនាក់នេះដែរ។
ប្រភពនានាជឿថា ការដែលនាំឲ្យមានឃាតកម្មដ៏សាហាវនេះកើតឡើងគឺបណ្ដាលមកពីគំនុំ។
បើតាមសម្ដីប៉ូលិសទំនងជាមានជនមួយចំនួនទៀតក៏ជាប់សង្ស័យក្នុងសកម្មភាពដ៏ឃោរឃៅនេះដែរ៕
ពោធិ៍សាត់៖ បុរសអាយុ២៣ឆ្នាំម្នាក់ និងអាយុ៣៩ឆ្នាំម្នាក់ គឺជាជនទីពីរ និងទីបីដែលបានត្រូវចាប់ខ្លួនដោយសារជាប់ពាក់ព័ន្ធសង្ស័យក្នុងរឿងឃាតកម្មដ៏ឃោរឃៅមួយ ដែលក្នុងនោះកុមារីពីរនាក់ម្នាក់អាយុ១៤ឆ្នាំ និងម្នាក់ទៀតអាយុ១១ឆ្នាំ ត្រូវឃាតកចាប់រំលោភ ហើយសម្លាប់យកសាកសពទៅព្យួរក្នុងព្រៃ។
ឃាតកម្មដែលរញ្ជួយខេត្តពោធិ៍សាត់នោះបានកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៩ នៅចំណុចព្រៃប៉ោយប៉ោក ភូមិកំរ៉ែង ឃុំស្វាយស ស្រុកស្រគរ ហើយបានក្លាយជាមុខសញ្ញានៃការតាមដានពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់។
បុរសក្មេងដែលជាប់សង្ស័យត្រូវចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមីនា មានឈ្មោះថា ហែម សុភា រីឯបុរសវ័យចាស់ជាងមានឈ្មោះ សែម ឌូច ត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា។ ជនទាំងពីរនេះមានទីលំនៅនៅភូមិបឹងស្តុក ឃុំស្វាយស ហើយក៏ជាភូមិរបស់កុមារីរងគ្រោះរស់នៅផងដែរ ដែលមានចម្ងាយជាង៣គីឡូម៉ែត្រពីចំណុចដែលគេប្រទះឃើញសាកសពពួកនាង។
លោក ឡែន សុង អធិការប៉ូលិសស្រុកក្រគរឲ្យដឹងថា ជនសង្ស័យទាំងពីរនាក់នោះសមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួននៅទីកន្លែងក៏ផ្សេងគ្នា។ ពីរនាក់នោះបានគេចមិនចូលផ្ទះ បន្ទាប់ពីមានករណីរំលោភសម្លាប់កើតឡើងនោះ។
សូមរំលឹកថា សាកសពក្មេងស្រីពីរនាក់ត្រូវបានគេប្រទះឃើញចងនឹងខ្សែនីឡុងព្យួរនឹងដើមឈើតែមួយ។ សាកសពនៅទន្ទឹមគ្នា ដែលព្យួរផុតជើងពីដីកម្ពស់ពីរម៉ែត្រ។ ប៉ូលិសបច្ចេកទេសបានចុះពិនិត្យឃើញថាក្មេងស្រីរងគ្រោះត្រូវបានចាប់រំលោភ រួចហើយមូលកសម្លាប់ ទើបយកសាកសពទៅចងនឹង ដើមឈើដើម្បីបង្វែងពីសកម្មភាពរំលោភ ដើម្បីឲ្យគេគិតថា ក្មេងស្រីទាំងពីរចងកសម្លាប់ខ្លួន។
ក្មេងស្រីទាំងពីរនាក់នោះ គឺម្នាក់មានឈ្មោះ ផល សុខឿន អាយុ១៤ឆ្នាំ និងម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ណៃ សុខនី អាយុ១១ឆ្នាំ។ ក្មេងស្រីរងគ្រោះទាំងពីរបានបាត់ខ្លួនពីផ្ទះកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ហើយសាកសពត្រូវបានគេរកឃើញនៅរសៀលថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៨។
ប៉ូលិសព្រហ្មទណ្ឌកម្រិតធ្ងន់ខេត្តពោធិ៍សាត់និយាយថា ការចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យទាំងពីរនាក់នេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីធ្វើការស៊ើបអង្កេតយ៉ាងល្អិតល្អន់អស់រយៈពេលយ៉ាងយូរហើយក៏បានការសហការជាមួយសមត្ថកិច្ចមូលដ្ឋាន។
ប៉ូលិសមិនបានស្រង់យកចម្លើយឲ្យបានល្អិតល្អន់ទេ ដោយទុកការងារនេះឲ្យចៅក្រមសាកសួរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដីគេដឹងថា ជនដៃដល់ទំនងជាបុរសឈ្មោះ សែម ឌូច ហើយមានជនដៃដល់ម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ភៀន រ៉ា បានត្រូវចាប់ខ្លួនមុនរួចហើយទាក់ទងនឹងករណីផ្សេង ប៉ុន្តែបាន
ទទួលចម្លើយមកថាគេពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់កុមារីទាំងពីរនាក់នេះដែរ។
ប្រភពនានាជឿថា ការដែលនាំឲ្យមានឃាតកម្មដ៏សាហាវនេះកើតឡើងគឺបណ្ដាលមកពីគំនុំ។
បើតាមសម្ដីប៉ូលិសទំនងជាមានជនមួយចំនួនទៀតក៏ជាប់សង្ស័យក្នុងសកម្មភាពដ៏ឃោរឃៅនេះដែរ៕
ទ្រព្យរួមប្ដីប្រពន្ធ៧៥ភាគរយ ទ្រព្យរបស់ស្ត្រី២០ភាគរយ និងទ្រព្យប្ដី៥ភាគរយ
ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីពិនិត្យការងាររបស់ខ្លួន
ភ្នំពេញ៖ អគ្គលេខាធិការក្រុមប្រឹក្សានយោបាយដីធ្លីបាននិយាយ៨ឆ្នាំកន្លងមកនេះ (២០០០-២០០៨) ការចុះបញ្ជីមានលក្ខណៈដាច់ដោយដុំៗធ្វើបានចំនួន១,៥លានក្បាលដី ក្នុងនោះទ្រព្យដោយឡែករបស់ប្ដីមានតែ៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះក្នុងពេលដែលទ្រព្យស្ត្រីមាន២០ភាគរយ ឯចំនួនសេសសល់៧៥ភាគរយ គឺជាទ្រព្យរួមប្ដីប្រពន្ធ។
ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយ ដីធ្លីគឺជាសសរទ្រទ្រង់មួយរបស់ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាកំណែទម្រង់រដ្ឋក្នុងនោះមានកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈ កំណែទម្រង់កងទ័ព និងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
លោក រ័ត្ន សារិន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរោបនីយកម្ម និងសំណង់ និងជាអគ្គលេខាធិការនៃក្រុមប្រឹក្សា បានអានរបាយការណ៍បើកកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមិនា ឆ្នាំ២០០៩ នៅទីស្ដីការក្រសួងក្រោមអធិបតីភាពលោក អ៊ឹម ឈុនលឹម។ លោកបានបង្ហាញលទ្ធផលពីឆ្នាំ ២០០០ ដល់២០០៨ថា លើការងាររដ្ឋបាលដីធ្លីសម្រេចការចុះបញ្ជីមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធក្នុង១៥ខេត្ត និងរាជធានី និងការចុះបញ្ជីមានលក្ខណៈ ដាច់ដោយដុំបានចំនួន១.៦លានក្បាលដី។ ក្នុងនោះមានទ្រព្យរួមប្ដីប្រពន្ធ៧៥ភាគរយ ទ្រព្យរបស់ស្ត្រីមាន២០ភាគរយ និងទ្រព្យរបស់ប្ដីមាន៥ភាគរយ។ ការចុះបញ្ជីដីនេះបានរួមចំណែកក្នុងការបង្កើនចំណូលថវិការដ្ឋតាមរយៈសេវាសុរិយោដី និងពន្ធប្រថាប់ត្រាបានជាង១៤០ពាន់លានរៀល។
អ្នកវិភាគតាមការវាយតម្លៃដីធ្លីយល់ឃើញថា ប្រសិនបើមានគោលនយោបាយពន្ធមួយទន់ភ្លន់ គាំទ្រដល់ការអនុវត្តន៍គោលនយោបាយចុះបញ្ជីដីធ្លី ដើម្បីកៀរគរឲ្យការផ្ទេរសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុក្រៅផ្លូវការបានមកចុះបញ្ជីបឋមទាំងអស់គ្នា នោះចំណូលចូលរដ្ឋនឹងកើនឡើងទ្វេដង។
ដោយឡែកការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី លោក រ័ត្ន សារិន បានលើកឡើងថា គិតចាប់ពីផ្ដើមដំណើរការដល់ដំណាច់ឆ្នាំ២០០៨ គណៈកម្មាធិការសុរិយោដីបានទទួលពាក្យបណ្ដឹង ១.៦៥៨ ករណី ទាក់ទងគ្រួសារមានទំនាស់មាន ៨.១៧១គ្រួសារ និងផ្ទៃដីវិវាទមាន ២៨៦ហិកតារ។
នៅក្នុងគម្រោងផែនការបែងចែកដីធ្លីពីឆ្នាំ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ២០១០ សម្រាប់១០.០០០គ្រួសារនៅទូទាំងប្រទេសត្រូវបាននឹងកំពុងធ្វើការសាកល្បងផ្ដល់ឲ្យបានជាបណ្ដើរៗហើយ។ ពិសេសខេត្តក្រចេះ កំពង់ចាម កំពង់ធំ និងកំពត។ ចំណែកខេត្តដទៃៗទៀតកំពុងជ្រើសរើសរកដីដែលសល់ទំនេរ ធ្វើអត្តសញ្ញាណដីត្រៀមផ្ដល់ជូនដល់គ្រួសារណាដែលខ្វះដីប្រើប្រាស់។
លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី អ៊ឹម ឈុនលឹម ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីបានមានប្រសាសន៍ថា នេះជាលទ្ធផលមួយដែលយើងទទួលបានក្រោមការជ្រោមជ្រែងរបស់សមាជិកមកពីអន្តរក្រសួងដែលពាក់ព័ន្ធ ពិសេសការកសាងបទដ្ឋានច្បាប់ បញ្ញត្តិនានាដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងដីធ្លី។ យើងក៏បានឈានមួយជំហានទៀតឆ្ពោះទៅផ្ដល់ដីកម្មសិទ្ធិដល់សហគមន៍ជនជាតិភាគតិចនៅតំបន់ភូមិភាគឦសាន។ បញ្ហានេះយើងនៅជួបប្រទះបញ្ហាស្មុគស្មាញជាច្រើនត្រូវប្រឈមមុខដោះស្រាយ។
លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីបានអនុវត្តិធ្វើសហវិមជ្ឈការដល់ថ្នាក់ឃុំ-ភូមិបានទាន់ពេលវេលា។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាទាំងអស់បានពិនិត្យ និងផ្ដល់ការយល់ព្រមលើសេចក្ដីព្រាង សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីគោលនយោបាយដីធ្លីដើម្បីបើកផ្លូវឈានទៅរៀបចំសៀវភៅ "ស" ស្ដីពីគោលនយោបាយដីធ្លីទូលំទូលាយនៅកម្ពុជា។
ការអនុវត្តកម្មវិធីគោលនយោបាយដីធ្លីនេះពានគាំទ្រទាំងផ្នែកបច្ចេកទេស និងថវិកាដោយអង្គការ GTZ, FINMAP, C IDA និងធនាគារពិភពលោក ព្រមទាំងអង្គការ DANI DA ផងដែរ៕
ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីពិនិត្យការងាររបស់ខ្លួន
ភ្នំពេញ៖ អគ្គលេខាធិការក្រុមប្រឹក្សានយោបាយដីធ្លីបាននិយាយ៨ឆ្នាំកន្លងមកនេះ (២០០០-២០០៨) ការចុះបញ្ជីមានលក្ខណៈដាច់ដោយដុំៗធ្វើបានចំនួន១,៥លានក្បាលដី ក្នុងនោះទ្រព្យដោយឡែករបស់ប្ដីមានតែ៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះក្នុងពេលដែលទ្រព្យស្ត្រីមាន២០ភាគរយ ឯចំនួនសេសសល់៧៥ភាគរយ គឺជាទ្រព្យរួមប្ដីប្រពន្ធ។
ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយ ដីធ្លីគឺជាសសរទ្រទ្រង់មួយរបស់ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាកំណែទម្រង់រដ្ឋក្នុងនោះមានកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈ កំណែទម្រង់កងទ័ព និងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
លោក រ័ត្ន សារិន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរោបនីយកម្ម និងសំណង់ និងជាអគ្គលេខាធិការនៃក្រុមប្រឹក្សា បានអានរបាយការណ៍បើកកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមិនា ឆ្នាំ២០០៩ នៅទីស្ដីការក្រសួងក្រោមអធិបតីភាពលោក អ៊ឹម ឈុនលឹម។ លោកបានបង្ហាញលទ្ធផលពីឆ្នាំ ២០០០ ដល់២០០៨ថា លើការងាររដ្ឋបាលដីធ្លីសម្រេចការចុះបញ្ជីមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធក្នុង១៥ខេត្ត និងរាជធានី និងការចុះបញ្ជីមានលក្ខណៈ ដាច់ដោយដុំបានចំនួន១.៦លានក្បាលដី។ ក្នុងនោះមានទ្រព្យរួមប្ដីប្រពន្ធ៧៥ភាគរយ ទ្រព្យរបស់ស្ត្រីមាន២០ភាគរយ និងទ្រព្យរបស់ប្ដីមាន៥ភាគរយ។ ការចុះបញ្ជីដីនេះបានរួមចំណែកក្នុងការបង្កើនចំណូលថវិការដ្ឋតាមរយៈសេវាសុរិយោដី និងពន្ធប្រថាប់ត្រាបានជាង១៤០ពាន់លានរៀល។
អ្នកវិភាគតាមការវាយតម្លៃដីធ្លីយល់ឃើញថា ប្រសិនបើមានគោលនយោបាយពន្ធមួយទន់ភ្លន់ គាំទ្រដល់ការអនុវត្តន៍គោលនយោបាយចុះបញ្ជីដីធ្លី ដើម្បីកៀរគរឲ្យការផ្ទេរសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុក្រៅផ្លូវការបានមកចុះបញ្ជីបឋមទាំងអស់គ្នា នោះចំណូលចូលរដ្ឋនឹងកើនឡើងទ្វេដង។
ដោយឡែកការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី លោក រ័ត្ន សារិន បានលើកឡើងថា គិតចាប់ពីផ្ដើមដំណើរការដល់ដំណាច់ឆ្នាំ២០០៨ គណៈកម្មាធិការសុរិយោដីបានទទួលពាក្យបណ្ដឹង ១.៦៥៨ ករណី ទាក់ទងគ្រួសារមានទំនាស់មាន ៨.១៧១គ្រួសារ និងផ្ទៃដីវិវាទមាន ២៨៦ហិកតារ។
នៅក្នុងគម្រោងផែនការបែងចែកដីធ្លីពីឆ្នាំ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ២០១០ សម្រាប់១០.០០០គ្រួសារនៅទូទាំងប្រទេសត្រូវបាននឹងកំពុងធ្វើការសាកល្បងផ្ដល់ឲ្យបានជាបណ្ដើរៗហើយ។ ពិសេសខេត្តក្រចេះ កំពង់ចាម កំពង់ធំ និងកំពត។ ចំណែកខេត្តដទៃៗទៀតកំពុងជ្រើសរើសរកដីដែលសល់ទំនេរ ធ្វើអត្តសញ្ញាណដីត្រៀមផ្ដល់ជូនដល់គ្រួសារណាដែលខ្វះដីប្រើប្រាស់។
លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី អ៊ឹម ឈុនលឹម ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីបានមានប្រសាសន៍ថា នេះជាលទ្ធផលមួយដែលយើងទទួលបានក្រោមការជ្រោមជ្រែងរបស់សមាជិកមកពីអន្តរក្រសួងដែលពាក់ព័ន្ធ ពិសេសការកសាងបទដ្ឋានច្បាប់ បញ្ញត្តិនានាដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងដីធ្លី។ យើងក៏បានឈានមួយជំហានទៀតឆ្ពោះទៅផ្ដល់ដីកម្មសិទ្ធិដល់សហគមន៍ជនជាតិភាគតិចនៅតំបន់ភូមិភាគឦសាន។ បញ្ហានេះយើងនៅជួបប្រទះបញ្ហាស្មុគស្មាញជាច្រើនត្រូវប្រឈមមុខដោះស្រាយ។
លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយដីធ្លីបានអនុវត្តិធ្វើសហវិមជ្ឈការដល់ថ្នាក់ឃុំ-ភូមិបានទាន់ពេលវេលា។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាទាំងអស់បានពិនិត្យ និងផ្ដល់ការយល់ព្រមលើសេចក្ដីព្រាង សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីគោលនយោបាយដីធ្លីដើម្បីបើកផ្លូវឈានទៅរៀបចំសៀវភៅ "ស" ស្ដីពីគោលនយោបាយដីធ្លីទូលំទូលាយនៅកម្ពុជា។
ការអនុវត្តកម្មវិធីគោលនយោបាយដីធ្លីនេះពានគាំទ្រទាំងផ្នែកបច្ចេកទេស និងថវិកាដោយអង្គការ GTZ, FINMAP, C IDA និងធនាគារពិភពលោក ព្រមទាំងអង្គការ DANI DA ផងដែរ៕
ឧត្ដមសិក្សាយើងឥឡូវ
បច្ចុប្បន្ន យើងសង្កេតឃើញថា ការអប់រំផ្នែកឧត្ដមសិក្សានៅកម្ពុជាពិតជារីកចម្រើន បើប្រៀបធៀបមុនឆ្នាំ ២០០០។ វិទ្យាស្ថាន និងសកលវិទ្យាល័យបានរីកដុះដាលនៅក្នុងរាជធានី និងនៅស្ទើរតែគ្រប់ខេត្ត-ក្រុងក្នុងទូទាំងប្រទេស ប្រៀបបានដូចជាទំពាំងកំពុងដុះនាដើមរដូវវស្សា។ បើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់កាសែតក្នុងស្រុកមួយ ដោយដកស្រង់របាយការណ៍របស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានឲ្យដឹងថា គ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាទាំងអស់មានចំនួន ៧៧ ដែលក្នុងនោះផ្នែកសាធារណៈរបស់រដ្ឋមានចំនួន ៣២ និងផ្នែកឯកជនមានចំនួន ៤៥ ដោយបណ្ដុះបណ្ដាលនិស្សិតសរុបទាំងអស់ចំនួន ១៣៧.៤០០ នាក់ ក្នុងនោះថ្នាក់បណ្ឌិត ៨៦២ នាក់ អនុបណ្ឌិត ១១.៦៨១ នាក់ បរិញ្ញាបត្រ ១១០.០០០ នាក់ និងថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង ១៤.៨៥៧ នាក់នៅទូទាំងប្រទេស។
ពិតជាមិនធម្មតាទេ ហើយបើស្ដាប់ទៅកម្ពុជាមិនអន់ឡើយចំពោះធនធានមនុស្សដែលចេញពីថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សាក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ នេះមិនទាន់បានគិតដល់និស្សិតដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅឯបរទេសផង។ យុវនិស្សិតឥឡូវបានពោលដោយមោទនៈថា ពួកគេពិតជាមានសំណាងជាងនិស្សិតជំនាន់មុនទសវត្សរ៍នៃឆ្នាំ ២០០០ ព្រោះពួកគេស្ថិតនៅក្នុងសម័យកាលនៃបច្ចេកវិទ្យា គមនាគមន៍ និងព័ត៌មានវិទ្យាដ៏ទំនើប។ ថ្មីៗនេះមាននិស្សិតខ្មែរប្រុសស្រីបានទៅចូលរួមប្រកួតមុខវិជ្ជាមេធាវីនៅឯទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាមោទនភាពជាតិមួយដ៏ធំ។ ប្រាវ៉ួ (Bravo)ឧត្ដមសិក្សា និងធនធានមនុស្សនៅកម្ពុជា!
ប៉ុន្តែមានអ្នកខ្លះបានជ្រួញចិញ្ចើម ហើយគ្រវីក្បាលដូចស្រាំងទិចស្លឹកត្រចៀក បន្ទាប់ពីពួកគេគិតមួយសន្ទុះពីរឿងឧត្ដមសិក្សានេះ។ ពួកគេបានសរសើរពីបរិមាណ ប៉ុន្តែបានរិះគន់ និងចំអកពីគុណភាព។ ស្ដាប់ឮដំបូង យើងគិតថា អ្នកទាំងនោះមានគំនិតទុទិដ្ឋិនិយម គិតមិនបានទូលំទូលាយ មានការចង្អៀតចង្អល់ អភិរក្ស មិនទាន់សម័យក្នុងដំណាក់កាលនៃឌីជីថលដ៏ទំនើបទាល់តែសោះ។ ប៉ុន្តែបើយើងគិតឲ្យស៊ីជម្រៅបន្តិច យើងគិតថាពួកគេទំនងជាវិភាគត្រូវមួយជ្រុងដែរ ហើយគួរតែយកគំនិតរបស់គេទាំងនោះមកពិចារណា និងចាត់វិធានការណ៍ដោះស្រាយឲ្យបានសមស្រប ដើម្បីជាឧត្ដមប្រយោជន៍របស់សង្គមជាតិយើងទាំងនៅក្នុងបច្ចុប្បន្ន ក៏ដូចជានៅពេលអនាគត។
ពួកអ្នកវិភាគទាំងនោះ ដោយរួមមានទាំងនិស្សិតផងបាននិយាយថា មានកត្តាមួយចំនួនដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់គុណភាពអប់រំឧត្ដមសិក្សារបស់កម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ទីមួយ អំពើពុករលួយគឺជាគ្រាប់បែកគ្មានសំឡេងក្នុងការបំបែកគុណភាពអប់រំតាំងពីបឋមសិក្សារហូតដល់ឧត្ដមសិក្សា។ មិនចាំបាច់និយាយពីគុណភាពបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សានោះទេ ព្រោះថា សិស្សានុសិស្ស និងមាតាបិតារបស់គេ ហើយសូម្បីតែលោកគ្រូអ្នកគ្រូខ្លួនឯងក៏លោកបានដឹងដែរពីបញ្ហាគុណភាពនៃការសិក្សារបស់សិស្ស ។ តើឲ្យលោកគ្រូអ្នកគ្រូមើលបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយយ៉ាងដូចម្ដេច បើថ្នាក់រៀនខ្លះមានសិស្សពី ៥០ នាក់ទៅ ៧០ នាក់ឯណោះ ហើយមានលោកគ្រូអ្នកគ្រូខ្លះគាត់បង្រៀនដល់ទៅពីរបីថ្នាក់ឯណោះ?
ទាក់ទិននឹងអំពើពុករលួយ និងការទារលុយសិស្សប្រចាំថ្ងៃគឺពិបាកនឹងបន្ទោសដល់លោកគ្រូអ្នកគ្រូរបស់យើងណាស់ ព្រោះពួកគាត់ខំប្រឹងត្រដររស់តាមមធ្យោបាយដែលគាត់អាចធ្វើទៅបាន ខណៈដែលប្រាក់បៀវត្សរ៍របស់គាត់តិចតួច។
លោកគ្រូអ្នកគ្រូបានពោលថា ពួកគាត់យកលុយបន្តិចបន្តួចពីសិស្សគ្រាន់តែបំពេញក្រពះយកកម្លាំងមកបង្រៀនសិស្សវាខុសអី ខណៈដែលមន្ត្រី និងអ្នកជំនួញខ្លះរួមគ្នាមួយទំហឹងលួចសម្បត្តិជាតិមកធ្វើជាមហាសេដ្ឋីតាមរយៈការលក់ដី លក់បឹង កាប់ព្រៃឈើ ចាប់សត្វព្រៃលក់ ដែលជាសម្បត្តិធម្មជាតិរបស់សាធារណៈ និងតាមរយៈការកិបកេងថវិការដ្ឋដោយបំប៉ោងការចំណាយលើសពីការចំណាយជាក់ស្ដែង ព្រមទាំងតាមរយៈការឃុបឃិតគ្នារវាងមន្ត្រីជំនាញ និងឈ្មួញទុច្ចរិតលួចបន្លំពន្ធរបស់រដ្ឋ ដោយគេចវេះមិនបង់ពន្ធជូនរដ្ឋ ឬក៏បង់ដែរតែមិនគ្រប់ចំនួន ព្រោះទាំងមន្ត្រីទាំងឈ្មួញបានផលចំណេញជាបុគ្គលទាំងសងខាង។
ជាងនេះទៅទៀត លោកគ្រូអ្នកគ្រូក៏បានលើកឡើងដែរថា គាត់យកលុយពីសិស្សនេះគឺគ្រាន់តែមួយចម្អែតប្រចាំថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ គឺមិនដូចមន្ត្រីតុលាការ មន្ត្រីយោធា មន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថ និងមន្ត្រីនគរបាលខ្លះជំរិតយកប្រាក់ដោយត្រង់ៗពីប្រជាពលរដ្ឋទៅតាមជំនាញរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួននោះទេ។ ពិតជាឈឺក្បាលមែនទែន បន្ទាប់ពីស្ដាប់បទឧទ្ទេសនាមដ៏ស្រទន់របស់លោកគ្រូអ្នកគ្រូរបស់យើង។ ចុះពួកគាត់ដឹងអីក៏ដឹងម្លិះ? នេះបានចំជាគ្រូមែន!
ចុះចំណែកឯការអប់រំនៅថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សាវិញយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ?
ទាក់ទិននឹងចំណុចនេះ ពួកអ្នកវិភាគ និងអ្នកអង្កេតដោយឯករាជជាច្រើនបានលើកឡើងថា ជាការពិតសាស្ត្រាចារ្យ និងគ្រូឧទ្ទេសនៅមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យមិនបានយកលុយពីនិស្សិតដូចលោកគ្រូអ្នកគ្រូនៅឯបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សានោះទេ។ អ្វីដែលជាចំណុចខ្សោយគឺថា ទីមួយ ក្នុងថ្នាក់នីមួយៗក៏មានចំនួននិស្សិតច្រើនលើសពីបទដ្ឋាន ឬនិយាមអប់រំ។
ទីពីរ មានគ្រូឧទ្ទេសខ្លះមិនមានសមត្ថភាព និងគរុកោសល្យបង្រៀនពិតប្រាកដឡើយ។ ដោយសារតែគ្រូឧទ្ទេសដែលមានសមត្ថភាពត្រូវការកម្រៃពលកម្មខ្ពស់ ទើបមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យមួយចំនួនមិនហ៊ានជួលឲ្យគ្រូឧទ្ទេសដែលមានសមត្ថភាពមកបង្រៀន។
ទីបី មហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យភាគច្រើនបានជួលអ្នកដែលកំពុងបម្រើការនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុនឯកជនខ្លះមកធ្វើជាគ្រូឧទ្ទេស។ ពិតមែនហើយ ការបង្រៀនរបស់ពួកគាត់មិនអន់ទេ ព្រោះពួកគាត់មានចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យបារម្ភនោះគឺថា ពួកគេទាំងនោះមានការមមាញឹកក្នុងការបំពេញការងារស្នូលជាច្រើនរបស់ខ្លួន និងមានការនឿយហត់អស់កម្លាំងផងនាពេលថ្ងៃ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យពួកគាត់មិនមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីស្រាវជ្រាវបន្ថែម ក្រៅពីយកមេរៀនតែនៅក្នុងសៀវភៅដែលសាលាចែកឲ្យមកបង្រៀនប៉ុណ្ណោះ ។ ការស្រាវជ្រាវរបស់គ្រូមានការចង្អៀត នាំឲ្យការស្រាវជ្រាវរបស់និស្សិតមិនបានទូលំទូលាយ និងស៊ីជម្រៅដែរ ព្រោះថា សម័យនេះជាសម័យបដិវត្តន៍របស់បច្ចេកវិទ្យា គមនាគមន៍ និងព័ត៌មានវិទ្យាដ៏ទំនើប ដែលទាមទារឲ្យធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព (Update) ជាប្រចាំ។
ទីបួន មានមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យខ្លះទៀតបានជួលអ្នកទេសចរណ៍បរទេស ឬអ្នកមកស្នាក់អាស្រ័យនៅកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលខ្លីឲ្យមកបង្រៀនក្នុងតម្លៃថោក។ តាមពិត អ្នកទាំងនោះគ្មានសមត្ថភាព និងបទពិសោធន៍បង្រៀនទាល់តែសោះ ដោយគ្រាន់តែពួកគេអាចនិយាយភាសាអង់គ្លេសបានល្អជាងខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ។
ទីប្រាំ មានមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យមួយចំនួនបានជំពាក់លុយគ្រូ ដោយបង់ប្រាក់ថ្លៃម៉ោងបង្រៀនជូនគាត់មិនទៀងទាត់ ធ្វើឲ្យគាត់បាក់ទឹកចិត្តបង្រៀន ហើយបណ្ដោយឲ្យការសិក្សាទៅតាមដំណើរ ដោយមិនបានគិតគូរឲ្យម៉ឺងម៉ាត់ពីអវត្តមានរបស់និស្សិត។
ទីប្រាំមួយ នៅពេលប្រឡងអនុរក្សធូររលុង មិនម៉ឺងម៉ាត់ដែលនាំឲ្យនិស្សិតអាចចម្លងគ្នា ឬបើកចាក់ទៅតាមជំនាញ បច្ចេកទេស និងទេពកោសល្យរៀងៗខ្លួន!! ជាងនេះទៅទៀត មានពេលខ្លះ វិញ្ញាសាបានធ្លាយចេញមុនការប្រឡងមកដល់ ដែលធ្វើឲ្យនិស្សិតដែលមិនបានមករៀនទៀងទាត់ ឬនិស្សិតដែលមកគ្រាន់តែលំអសាលា រង់ចាំទទួលសញ្ញាប័ត្រសប្បាយអស់ទាស់ តែបានធ្វើឲ្យនិស្សិតដែលខំរៀនពិតប្រាកដអាក់អន់ចិត្ត ហើយមិនដឹងធ្វើអីគេកើត។
ទីប្រាំពីរ បន្ថែមពីលើនេះ មានមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យខ្លះទៀតមិនហ៊ានឲ្យនិស្សិតរបស់ខ្លួនធ្លាក់ច្រើនពេកទេ ព្រោះខ្លាចខូចឈ្មោះសាលា ដែលគេនឹងចំអកថា បង្រៀនមិនកើតទើបនិស្សិតធ្លាក់ច្រើន។
ចំណែកចំណុចមួយចុងក្រោយគឺថា មាននិស្សិតខ្លះទៀតបានប្រឡងធ្លាក់ តែដោយសារលុយ សញ្ញាប័ត្រអាចជប់បានតាមសំណូមពរ។ មានសកលវិទ្យាល័យខ្លះត្រូវបាននិស្សិតជាច្រើនចំអកឲ្យថា សឹងតែក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលផលិត និងចែកចាយសញ្ញាប័ត្រទៅហើយ។ បើតែយ៉ាងនេះ តើគុណភាពនៃឧត្ដមសិក្សារបស់ប្រទេសយើងនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
ពេលខ្លះពួកបរទេសបានចំអកឲ្យយើងថា កូនខ្មែរជាប់បរិញ្ញាបត្រ និងបរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ទៅហើយបែរជាការយល់ដឹងមិនស្មើនឹងចំណេះដឹងរបស់សិស្សវិទ្យាល័យរបស់គេផង។ ស្ដាប់ទៅគួរឲ្យឈឺចាប់បំផុត ប៉ុន្តែមិនត្រូវប្រែក្លាយការលែបខាយនេះឲ្យទៅជាការចងជាកំហឹងនោះទេ។ គឺយើងត្រូវពិចារណាលើចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួន ដើម្បីកែលំអឲ្យឧត្ដមសិក្សារបស់យើងមានគុណភាពស្របតាមនិយាមតំបន់។
យើងពិតជាគាំទ្រដល់ប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលបានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះពីគុណភាពនៃឧត្ដមសិក្សានេះ ដោយលោកបានបញ្ជាក់ថា សាកលវិទ្យាល័យជាតិត្រូវខិតខំយកចិត្តទុកដាក់ផ្លាស់ប្ដូរមុខមាត់នៃវិស័យអប់រំ ហើយធ្វើឲ្យមានវិសាលភាពនៃកម្មវិធីអប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលរបស់ខ្លួនឲ្យទៅជាសកលវិទ្យាល័យខ្នាតទូលាយ ដែលអាចស្ដែងឡើងនូវលទ្ធភាព សមត្ថភាព និងបំពេញបានតាមគ្រប់បទដ្ឋានដែលបានកំណត់ ។ ពិតជាមិនខុសឡើយដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានរិះគន់ដោយត្រង់ៗនាពេលថ្មីៗនេះពីការជួលឲ្យអ្នកដទៃសរសេរនិក្ខេបបទ បណ្ឌិត អនុបណ្ឌិតជំនួស គឺថា មានការទទួលបានសញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតនៅកម្ពុជា ហាក់ដូចជាងាយស្រួលពេក និងថាគ្មានប្រទេសណាសម្បូរអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតដូចនៅស្រុកខ្មែរទេ។ ពលរដ្ឋពិតជាទះដៃសាទរ ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ចង់ឲ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើសហប្រតិបត្តិការ និងប្រមូលផ្ដុំកម្លាំង និងធនធានសរុប ដើម្បីចូលរួមចំណែកអនុវត្តគោលការណ៍ចតុស្តម្ភ នៃវិស័យអប់រំសិក្សាធិការ «កូនល្អ សិស្សល្អ មិត្តល្អ និងពលរដ្ឋល្អ» ដោយមិនបណ្ដោយឲ្យសិស្ស និស្សិតធ្លាក់ខ្លួនទៅក្នុងអំពើអសីលធម៌ អនាធិបតេយ្យ និងពាលាអាវាសែក្នុងសង្គមឡើយ។
ហេតុនេះក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ពង្រឹងគុណភាពអប់រំថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សាបន្ថែមទៀត ដោយពិនិត្យមើលលើការគ្រប់គ្រងរបស់មហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យ ពិសេស មហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យឯកជន។
ឬមួយក៏មិនឈឺក្បាលវិលមុខចំពោះការផាចំអកឡកឡឺយរបស់បរទេសទាំងនោះ? បើអញ្ចឹងមែន បណ្ដោយតាមដំណើរ ឬក៏យថាកម្មទៅ ធ្វើមេចបើវាអញ្ចឹងទៅហើយ។ នេះបានចំជាឧត្ដមសិក្សាយើងឥឡូវ!
បច្ចុប្បន្ន យើងសង្កេតឃើញថា ការអប់រំផ្នែកឧត្ដមសិក្សានៅកម្ពុជាពិតជារីកចម្រើន បើប្រៀបធៀបមុនឆ្នាំ ២០០០។ វិទ្យាស្ថាន និងសកលវិទ្យាល័យបានរីកដុះដាលនៅក្នុងរាជធានី និងនៅស្ទើរតែគ្រប់ខេត្ត-ក្រុងក្នុងទូទាំងប្រទេស ប្រៀបបានដូចជាទំពាំងកំពុងដុះនាដើមរដូវវស្សា។ បើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់កាសែតក្នុងស្រុកមួយ ដោយដកស្រង់របាយការណ៍របស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានឲ្យដឹងថា គ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាទាំងអស់មានចំនួន ៧៧ ដែលក្នុងនោះផ្នែកសាធារណៈរបស់រដ្ឋមានចំនួន ៣២ និងផ្នែកឯកជនមានចំនួន ៤៥ ដោយបណ្ដុះបណ្ដាលនិស្សិតសរុបទាំងអស់ចំនួន ១៣៧.៤០០ នាក់ ក្នុងនោះថ្នាក់បណ្ឌិត ៨៦២ នាក់ អនុបណ្ឌិត ១១.៦៨១ នាក់ បរិញ្ញាបត្រ ១១០.០០០ នាក់ និងថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង ១៤.៨៥៧ នាក់នៅទូទាំងប្រទេស។
ពិតជាមិនធម្មតាទេ ហើយបើស្ដាប់ទៅកម្ពុជាមិនអន់ឡើយចំពោះធនធានមនុស្សដែលចេញពីថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សាក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ នេះមិនទាន់បានគិតដល់និស្សិតដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅឯបរទេសផង។ យុវនិស្សិតឥឡូវបានពោលដោយមោទនៈថា ពួកគេពិតជាមានសំណាងជាងនិស្សិតជំនាន់មុនទសវត្សរ៍នៃឆ្នាំ ២០០០ ព្រោះពួកគេស្ថិតនៅក្នុងសម័យកាលនៃបច្ចេកវិទ្យា គមនាគមន៍ និងព័ត៌មានវិទ្យាដ៏ទំនើប។ ថ្មីៗនេះមាននិស្សិតខ្មែរប្រុសស្រីបានទៅចូលរួមប្រកួតមុខវិជ្ជាមេធាវីនៅឯទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាមោទនភាពជាតិមួយដ៏ធំ។ ប្រាវ៉ួ (Bravo)ឧត្ដមសិក្សា និងធនធានមនុស្សនៅកម្ពុជា!
ប៉ុន្តែមានអ្នកខ្លះបានជ្រួញចិញ្ចើម ហើយគ្រវីក្បាលដូចស្រាំងទិចស្លឹកត្រចៀក បន្ទាប់ពីពួកគេគិតមួយសន្ទុះពីរឿងឧត្ដមសិក្សានេះ។ ពួកគេបានសរសើរពីបរិមាណ ប៉ុន្តែបានរិះគន់ និងចំអកពីគុណភាព។ ស្ដាប់ឮដំបូង យើងគិតថា អ្នកទាំងនោះមានគំនិតទុទិដ្ឋិនិយម គិតមិនបានទូលំទូលាយ មានការចង្អៀតចង្អល់ អភិរក្ស មិនទាន់សម័យក្នុងដំណាក់កាលនៃឌីជីថលដ៏ទំនើបទាល់តែសោះ។ ប៉ុន្តែបើយើងគិតឲ្យស៊ីជម្រៅបន្តិច យើងគិតថាពួកគេទំនងជាវិភាគត្រូវមួយជ្រុងដែរ ហើយគួរតែយកគំនិតរបស់គេទាំងនោះមកពិចារណា និងចាត់វិធានការណ៍ដោះស្រាយឲ្យបានសមស្រប ដើម្បីជាឧត្ដមប្រយោជន៍របស់សង្គមជាតិយើងទាំងនៅក្នុងបច្ចុប្បន្ន ក៏ដូចជានៅពេលអនាគត។
ពួកអ្នកវិភាគទាំងនោះ ដោយរួមមានទាំងនិស្សិតផងបាននិយាយថា មានកត្តាមួយចំនួនដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់គុណភាពអប់រំឧត្ដមសិក្សារបស់កម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ទីមួយ អំពើពុករលួយគឺជាគ្រាប់បែកគ្មានសំឡេងក្នុងការបំបែកគុណភាពអប់រំតាំងពីបឋមសិក្សារហូតដល់ឧត្ដមសិក្សា។ មិនចាំបាច់និយាយពីគុណភាពបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សានោះទេ ព្រោះថា សិស្សានុសិស្ស និងមាតាបិតារបស់គេ ហើយសូម្បីតែលោកគ្រូអ្នកគ្រូខ្លួនឯងក៏លោកបានដឹងដែរពីបញ្ហាគុណភាពនៃការសិក្សារបស់សិស្ស ។ តើឲ្យលោកគ្រូអ្នកគ្រូមើលបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយយ៉ាងដូចម្ដេច បើថ្នាក់រៀនខ្លះមានសិស្សពី ៥០ នាក់ទៅ ៧០ នាក់ឯណោះ ហើយមានលោកគ្រូអ្នកគ្រូខ្លះគាត់បង្រៀនដល់ទៅពីរបីថ្នាក់ឯណោះ?
ទាក់ទិននឹងអំពើពុករលួយ និងការទារលុយសិស្សប្រចាំថ្ងៃគឺពិបាកនឹងបន្ទោសដល់លោកគ្រូអ្នកគ្រូរបស់យើងណាស់ ព្រោះពួកគាត់ខំប្រឹងត្រដររស់តាមមធ្យោបាយដែលគាត់អាចធ្វើទៅបាន ខណៈដែលប្រាក់បៀវត្សរ៍របស់គាត់តិចតួច។
លោកគ្រូអ្នកគ្រូបានពោលថា ពួកគាត់យកលុយបន្តិចបន្តួចពីសិស្សគ្រាន់តែបំពេញក្រពះយកកម្លាំងមកបង្រៀនសិស្សវាខុសអី ខណៈដែលមន្ត្រី និងអ្នកជំនួញខ្លះរួមគ្នាមួយទំហឹងលួចសម្បត្តិជាតិមកធ្វើជាមហាសេដ្ឋីតាមរយៈការលក់ដី លក់បឹង កាប់ព្រៃឈើ ចាប់សត្វព្រៃលក់ ដែលជាសម្បត្តិធម្មជាតិរបស់សាធារណៈ និងតាមរយៈការកិបកេងថវិការដ្ឋដោយបំប៉ោងការចំណាយលើសពីការចំណាយជាក់ស្ដែង ព្រមទាំងតាមរយៈការឃុបឃិតគ្នារវាងមន្ត្រីជំនាញ និងឈ្មួញទុច្ចរិតលួចបន្លំពន្ធរបស់រដ្ឋ ដោយគេចវេះមិនបង់ពន្ធជូនរដ្ឋ ឬក៏បង់ដែរតែមិនគ្រប់ចំនួន ព្រោះទាំងមន្ត្រីទាំងឈ្មួញបានផលចំណេញជាបុគ្គលទាំងសងខាង។
ជាងនេះទៅទៀត លោកគ្រូអ្នកគ្រូក៏បានលើកឡើងដែរថា គាត់យកលុយពីសិស្សនេះគឺគ្រាន់តែមួយចម្អែតប្រចាំថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ គឺមិនដូចមន្ត្រីតុលាការ មន្ត្រីយោធា មន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថ និងមន្ត្រីនគរបាលខ្លះជំរិតយកប្រាក់ដោយត្រង់ៗពីប្រជាពលរដ្ឋទៅតាមជំនាញរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួននោះទេ។ ពិតជាឈឺក្បាលមែនទែន បន្ទាប់ពីស្ដាប់បទឧទ្ទេសនាមដ៏ស្រទន់របស់លោកគ្រូអ្នកគ្រូរបស់យើង។ ចុះពួកគាត់ដឹងអីក៏ដឹងម្លិះ? នេះបានចំជាគ្រូមែន!
ចុះចំណែកឯការអប់រំនៅថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សាវិញយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ?
ទាក់ទិននឹងចំណុចនេះ ពួកអ្នកវិភាគ និងអ្នកអង្កេតដោយឯករាជជាច្រើនបានលើកឡើងថា ជាការពិតសាស្ត្រាចារ្យ និងគ្រូឧទ្ទេសនៅមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យមិនបានយកលុយពីនិស្សិតដូចលោកគ្រូអ្នកគ្រូនៅឯបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សានោះទេ។ អ្វីដែលជាចំណុចខ្សោយគឺថា ទីមួយ ក្នុងថ្នាក់នីមួយៗក៏មានចំនួននិស្សិតច្រើនលើសពីបទដ្ឋាន ឬនិយាមអប់រំ។
ទីពីរ មានគ្រូឧទ្ទេសខ្លះមិនមានសមត្ថភាព និងគរុកោសល្យបង្រៀនពិតប្រាកដឡើយ។ ដោយសារតែគ្រូឧទ្ទេសដែលមានសមត្ថភាពត្រូវការកម្រៃពលកម្មខ្ពស់ ទើបមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យមួយចំនួនមិនហ៊ានជួលឲ្យគ្រូឧទ្ទេសដែលមានសមត្ថភាពមកបង្រៀន។
ទីបី មហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យភាគច្រើនបានជួលអ្នកដែលកំពុងបម្រើការនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុនឯកជនខ្លះមកធ្វើជាគ្រូឧទ្ទេស។ ពិតមែនហើយ ការបង្រៀនរបស់ពួកគាត់មិនអន់ទេ ព្រោះពួកគាត់មានចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យបារម្ភនោះគឺថា ពួកគេទាំងនោះមានការមមាញឹកក្នុងការបំពេញការងារស្នូលជាច្រើនរបស់ខ្លួន និងមានការនឿយហត់អស់កម្លាំងផងនាពេលថ្ងៃ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យពួកគាត់មិនមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីស្រាវជ្រាវបន្ថែម ក្រៅពីយកមេរៀនតែនៅក្នុងសៀវភៅដែលសាលាចែកឲ្យមកបង្រៀនប៉ុណ្ណោះ ។ ការស្រាវជ្រាវរបស់គ្រូមានការចង្អៀត នាំឲ្យការស្រាវជ្រាវរបស់និស្សិតមិនបានទូលំទូលាយ និងស៊ីជម្រៅដែរ ព្រោះថា សម័យនេះជាសម័យបដិវត្តន៍របស់បច្ចេកវិទ្យា គមនាគមន៍ និងព័ត៌មានវិទ្យាដ៏ទំនើប ដែលទាមទារឲ្យធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព (Update) ជាប្រចាំ។
ទីបួន មានមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យខ្លះទៀតបានជួលអ្នកទេសចរណ៍បរទេស ឬអ្នកមកស្នាក់អាស្រ័យនៅកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលខ្លីឲ្យមកបង្រៀនក្នុងតម្លៃថោក។ តាមពិត អ្នកទាំងនោះគ្មានសមត្ថភាព និងបទពិសោធន៍បង្រៀនទាល់តែសោះ ដោយគ្រាន់តែពួកគេអាចនិយាយភាសាអង់គ្លេសបានល្អជាងខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ។
ទីប្រាំ មានមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យមួយចំនួនបានជំពាក់លុយគ្រូ ដោយបង់ប្រាក់ថ្លៃម៉ោងបង្រៀនជូនគាត់មិនទៀងទាត់ ធ្វើឲ្យគាត់បាក់ទឹកចិត្តបង្រៀន ហើយបណ្ដោយឲ្យការសិក្សាទៅតាមដំណើរ ដោយមិនបានគិតគូរឲ្យម៉ឺងម៉ាត់ពីអវត្តមានរបស់និស្សិត។
ទីប្រាំមួយ នៅពេលប្រឡងអនុរក្សធូររលុង មិនម៉ឺងម៉ាត់ដែលនាំឲ្យនិស្សិតអាចចម្លងគ្នា ឬបើកចាក់ទៅតាមជំនាញ បច្ចេកទេស និងទេពកោសល្យរៀងៗខ្លួន!! ជាងនេះទៅទៀត មានពេលខ្លះ វិញ្ញាសាបានធ្លាយចេញមុនការប្រឡងមកដល់ ដែលធ្វើឲ្យនិស្សិតដែលមិនបានមករៀនទៀងទាត់ ឬនិស្សិតដែលមកគ្រាន់តែលំអសាលា រង់ចាំទទួលសញ្ញាប័ត្រសប្បាយអស់ទាស់ តែបានធ្វើឲ្យនិស្សិតដែលខំរៀនពិតប្រាកដអាក់អន់ចិត្ត ហើយមិនដឹងធ្វើអីគេកើត។
ទីប្រាំពីរ បន្ថែមពីលើនេះ មានមហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យខ្លះទៀតមិនហ៊ានឲ្យនិស្សិតរបស់ខ្លួនធ្លាក់ច្រើនពេកទេ ព្រោះខ្លាចខូចឈ្មោះសាលា ដែលគេនឹងចំអកថា បង្រៀនមិនកើតទើបនិស្សិតធ្លាក់ច្រើន។
ចំណែកចំណុចមួយចុងក្រោយគឺថា មាននិស្សិតខ្លះទៀតបានប្រឡងធ្លាក់ តែដោយសារលុយ សញ្ញាប័ត្រអាចជប់បានតាមសំណូមពរ។ មានសកលវិទ្យាល័យខ្លះត្រូវបាននិស្សិតជាច្រើនចំអកឲ្យថា សឹងតែក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលផលិត និងចែកចាយសញ្ញាប័ត្រទៅហើយ។ បើតែយ៉ាងនេះ តើគុណភាពនៃឧត្ដមសិក្សារបស់ប្រទេសយើងនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
ពេលខ្លះពួកបរទេសបានចំអកឲ្យយើងថា កូនខ្មែរជាប់បរិញ្ញាបត្រ និងបរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ទៅហើយបែរជាការយល់ដឹងមិនស្មើនឹងចំណេះដឹងរបស់សិស្សវិទ្យាល័យរបស់គេផង។ ស្ដាប់ទៅគួរឲ្យឈឺចាប់បំផុត ប៉ុន្តែមិនត្រូវប្រែក្លាយការលែបខាយនេះឲ្យទៅជាការចងជាកំហឹងនោះទេ។ គឺយើងត្រូវពិចារណាលើចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួន ដើម្បីកែលំអឲ្យឧត្ដមសិក្សារបស់យើងមានគុណភាពស្របតាមនិយាមតំបន់។
យើងពិតជាគាំទ្រដល់ប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលបានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះពីគុណភាពនៃឧត្ដមសិក្សានេះ ដោយលោកបានបញ្ជាក់ថា សាកលវិទ្យាល័យជាតិត្រូវខិតខំយកចិត្តទុកដាក់ផ្លាស់ប្ដូរមុខមាត់នៃវិស័យអប់រំ ហើយធ្វើឲ្យមានវិសាលភាពនៃកម្មវិធីអប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលរបស់ខ្លួនឲ្យទៅជាសកលវិទ្យាល័យខ្នាតទូលាយ ដែលអាចស្ដែងឡើងនូវលទ្ធភាព សមត្ថភាព និងបំពេញបានតាមគ្រប់បទដ្ឋានដែលបានកំណត់ ។ ពិតជាមិនខុសឡើយដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានរិះគន់ដោយត្រង់ៗនាពេលថ្មីៗនេះពីការជួលឲ្យអ្នកដទៃសរសេរនិក្ខេបបទ បណ្ឌិត អនុបណ្ឌិតជំនួស គឺថា មានការទទួលបានសញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតនៅកម្ពុជា ហាក់ដូចជាងាយស្រួលពេក និងថាគ្មានប្រទេសណាសម្បូរអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតដូចនៅស្រុកខ្មែរទេ។ ពលរដ្ឋពិតជាទះដៃសាទរ ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ចង់ឲ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើសហប្រតិបត្តិការ និងប្រមូលផ្ដុំកម្លាំង និងធនធានសរុប ដើម្បីចូលរួមចំណែកអនុវត្តគោលការណ៍ចតុស្តម្ភ នៃវិស័យអប់រំសិក្សាធិការ «កូនល្អ សិស្សល្អ មិត្តល្អ និងពលរដ្ឋល្អ» ដោយមិនបណ្ដោយឲ្យសិស្ស និស្សិតធ្លាក់ខ្លួនទៅក្នុងអំពើអសីលធម៌ អនាធិបតេយ្យ និងពាលាអាវាសែក្នុងសង្គមឡើយ។
ហេតុនេះក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ពង្រឹងគុណភាពអប់រំថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សាបន្ថែមទៀត ដោយពិនិត្យមើលលើការគ្រប់គ្រងរបស់មហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យ ពិសេស មហាវិទ្យាល័យ និងសកលវិទ្យាល័យឯកជន។
ឬមួយក៏មិនឈឺក្បាលវិលមុខចំពោះការផាចំអកឡកឡឺយរបស់បរទេសទាំងនោះ? បើអញ្ចឹងមែន បណ្ដោយតាមដំណើរ ឬក៏យថាកម្មទៅ ធ្វើមេចបើវាអញ្ចឹងទៅហើយ។ នេះបានចំជាឧត្ដមសិក្សាយើងឥឡូវ!
រឿងលែងលះក្លាយជារឿងកាន់តែធំ ពេលតុលាការឲ្យខាងស្រីសងថ្លៃទឹកដោះមកប្រុសវិញ
ឪពុកម្ដាយខាងស្រីទាមទារឲ្យខាងប្រុសសងក្រមុំ កូនគាត់វិញ
កំពង់ឆ្នាំង៖ តុលាការសាលាដំបូងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានសម្រេចសេចក្ដីឲ្យភាគីខាងស្រីសងលុយទៅឲ្យភាគីខាងប្រុសដែលជាអតីតប្ដីរបស់ខ្លួន ចុះពីផ្ទះចោលប្រពន្ធចំនួន៦លានរៀល។ ការកាត់ក្ដីនេះបានធ្វើឲ្យសាមីខ្លួនខាងស្រីព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារកើតទុក្ខមិនសុខចិត្ត ហើយបានប្ដឹងទាស់នឹងសាលក្រមនេះទៅតុលាការសាលាឧទ្ធរណ៍ជាបន្តទៀត និងបានទាមទារឲ្យភាគីខាងប្រុសសងក្រមុំដល់កូនស្រីរបស់គាត់វិញ។
លោក អ៊ុង សំអុល មន្ត្រីការិយាល័យព័ត៌មានស្រុកកំពង់ត្រឡាចដែលមានទីលំនៅក្នុងភូមិខ្នាកណ្ដាល ឃុំខ្នាឆ្មារ ស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានរំលឹកពីរឿងរ៉ាវជីវិតគ្រួសារកូនស្រីច្បងរបស់គាត់ឲ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីមានចាស់ទុំចូលតាមផ្លូវទៅតាមច្បាប់ស្ដីដណ្ដឹងតាមប្រពៃណីរូបគាត់ និងប្រពន្ធបានឯកភាពគ្នាលើកកូនស្រីច្បង ឈ្មោះ យឹម ដានី ឲ្យទៅឈ្មោះយ៉ាន់ ណេត ត្រូវជាកូនប្រុសរបស់ឈ្មោះ អ៊ុច យ៉េន និងប្រពន្ធឈ្មោះ សាយ យ៉ីម រស់នៅក្នុងភូមិ-ឃុំជាមួយគ្នា។
លោក អ៊ុង សំអុល បានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងពេលនោះរូបគាត់បានបង្គាប់ថ្លៃទឹកដោះចំនួន៦លានរៀល ហើយបានយកលុយនេះទៅបង្គ្រប់ជាមួយនឹងលុយរបស់គាត់ធ្វើផ្ទះមួយខ្នងសម្រាប់ឲ្យ២នាក់ប្ដីប្រពន្ធពួកគេនៅ។ ចំពោះការរៀបចំមង្គលការចេញរៀងៗខ្លួន គឺខាងប្រុស ស៊ីខាងប្រុស ភ្ញៀវខាងស្រី ស៊ីខាងស្រី ហើយមង្គលការនេះប្រារព្ធធ្វើកាលពីថ្ងៃទី៩ មីនា ឆ្នាំ២០០៨។
ក្រោយពីរួមរស់នៅជាមួយគ្នាបាន៥ខែ គឺនៅថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨ វេលាម៉ោង៨យប់ កូនប្រសារបស់គាត់បានចុះចេញពីផ្ទះចោលប្រពន្ធឲ្យនៅតែម្នាក់ឯង ដោយគ្មានមូលហេតុហើយក៏មិនមានប្រាប់អ្នកណាឲ្យដឹងដែរ ដោយគេគ្រាន់តែសរសេរលិខិតមួយទុកឲ្យគាត់ដែលជាឪពុកក្មេកតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងលិខិតនោះ យ៉ាន់ ណេត បានសរសេរយ៉ាងខ្លី និងមានខ្លឹមសារថា "មកដល់ឪពុកជាទីគោរព ខ្ញុំសូមអភ័យទោសផងចុះ ដែលខ្ញុំចុះចេញពីផ្ទះមិនបានជម្រាបដោយផ្ទាល់មាត់ ដោយសារខ្ញុំនិយាយទៅមិនចេញ ខ្ញុំសូមបែកគ្នាជាមួយនឹងប្រពន្ធខ្ញុំហើយ ខ្ញុំសូមជម្រាបទៅចុះថា ខ្ញុំយកគ្នាមិនកើតទេ"។
ក្រោយពេលចុះចោលផ្ទះ បាន៥-៦ថ្ងៃ រូបគាត់ដែលជាឪពុកម្ដាយបាននាំកូនស្រីទៅប្ដឹងឲ្យអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំជួយធ្វើការសម្របសម្រួល ប៉ុន្តែមិនបានលទ្ធផលឡើយ ដោយខាងប្រុសមិនព្រមជានានឹងគ្នាវិញឡើយ ដោយគេនៅតែទាមទារសុំលែង។
លោក អ៊ុង សំអុល បានបន្តថា នៅពេលដែលភាគីទាំងសងខាងព្រមព្រៀងធ្វើការលែងលះគ្នានៅត្រឹមឃុំនោះ ភាគីខាងប្រុសបានទាមទារយកនូវអ្វីៗទាំងអស់ដែលឪពុកម្ដាយរបស់គេបានចែកឲ្យក្រោយពេលរៀបការ ហើយខាងស្រីក៏បានប្រគល់ឲ្យតាមការទាមទារ ក្នុងនោះមានលុយចំនួនមួយលានរៀល ជ្រូក២ក្បាល មាន់១០ក្បាល ស្រាសចំនួន១១ប៊ីដុង និងគ្រែមួយ។ ក្រោយពីបានព្រមព្រៀងគ្នាផ្ដិតមេដៃទទួលយកនូវលុយ និងរបស់របរទាំងនេះនៅចំពោះមុខអាជ្ញាធរឃុំបានរយៈពេលជាងមួយខែ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៨ ស្រាប់តែឈ្មោះ យ៉ាន់ ណេត អតីតកូនប្រសារបស់គាត់ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការទាមទារយកប្រាក់៦លាន ដែលជាលុយថ្លៃទឹកដោះកូនស្រីរបស់គាត់ ហើយត្រូវបានរូបគាត់យកលុយនេះទៅធ្វើផ្ទះឲ្យនៅនោះ។
តុលាការបានហៅសម្រុះសម្រួលលើកទីមួយ លើកទី២ មិនត្រូវគ្នា និងលើកទី៣ បើកសវនាការកាត់សេចក្ដីតែម្ដង នៅថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៩ ចៅក្រមសាលាដំបូងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងឈ្មោះ ទៀង សុថា និងក្រឡាបញ្ជីឈ្មោះ ជា សារ៉េន បានប្រកាសសាលក្រមឲ្យភាគីខាងស្រីបង់ប្រាក់ចំនួន៦លានដែលខាងប្រុសប្រគល់ឲ្យមុនពេលរៀបការទៅឲ្យភាគីខាងប្រុសវិញ បើខាងស្រីពុំព្រមបង់ប្រាក់គ្រប់ចំនួនដែលសាលក្រមប្រកាសនេះទេ ពេលសាលក្រមស្ថាពរតុលាការនឹងរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ។
លោក អ៊ុង សំអុល បានបន្តទៀតថា ការសម្រេចសេចក្ដីនេះមានភាពអយុត្តិធម៌ខ្លាំងណាស់ ចៅក្រមមិនបានចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងលិខិតបញ្ជាក់នានារបស់មន្ត្រីអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ និងសាក្សីរបស់ភាគីខាងស្រីឡើយ ដោយចៅក្រមយកតាមតែសម្ដីរបស់សាក្សីខាងប្រុសតែម្នាក់គត់ ដែលគាត់បានជួលឲ្យទៅធ្វើជាអាចារ្យក្នុងពិធីរៀបការកូនស្រីរបស់គាត់។ អាចារ្យឈ្មោះ ស្វាយ ស៊ីនឿន ហៅណាននោះ បានបំភ្លឺប្រាប់តុលាការថា នៅក្នុងភូមិខ្នាកណ្ដាល ឃុំខ្នាឆ្មារ ស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ មិនដែលមានអ្នកណាបង្គាប់ថ្លៃទឹកដោះ ៥-៦លានទេ នៅក្នុងស្រុកភូមិនេះតម្លៃខ្លួនកូនស្រីស្មើនឹងបាយមួយថាស សម្លមួយថាស ប្រៀបដូចនឹងវេរចង្ហាន់សង្ឃមួយព្រឹក។
លោក អ៊ុង សំអុល បាននិយាយថា លោកតាអាចារ្យនិយាយយ៉ាងនេះបានន័យថា គាត់កំពុងតែមើលងាយដល់ស្ត្រីខ្មែរខ្លាំងពេកហើយ ស្ត្រីខ្មែរមិនមែនអន់មានតម្លៃដូចដែលគាត់និយាយនោះទេ។ ហើយបើភាគីខាងប្រុសឲ្យអ្វីខាងស្រីនៅពេលលែងលះគ្នាទាមទារយកទៅវិញទាំងអស់អ៊ីចឹង តើសងក្រមុំកូនស្រីគាត់វិញបានទេ? បើខាងប្រុសប្ដឹងឲ្យគាត់សងលុយ៦លាន គាត់នឹងប្ដឹងខាងប្រុសឲ្យសងក្រមុំកូនស្រីគាត់វិញដូចគ្នា មិនត្រូវបំផ្លាញខ្លួន បំផ្លាញកិត្តិយសគេ ហើយចុះចោលស្រេចតែចិត្តនោះទេ៕
ឪពុកម្ដាយខាងស្រីទាមទារឲ្យខាងប្រុសសងក្រមុំ កូនគាត់វិញ
កំពង់ឆ្នាំង៖ តុលាការសាលាដំបូងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានសម្រេចសេចក្ដីឲ្យភាគីខាងស្រីសងលុយទៅឲ្យភាគីខាងប្រុសដែលជាអតីតប្ដីរបស់ខ្លួន ចុះពីផ្ទះចោលប្រពន្ធចំនួន៦លានរៀល។ ការកាត់ក្ដីនេះបានធ្វើឲ្យសាមីខ្លួនខាងស្រីព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារកើតទុក្ខមិនសុខចិត្ត ហើយបានប្ដឹងទាស់នឹងសាលក្រមនេះទៅតុលាការសាលាឧទ្ធរណ៍ជាបន្តទៀត និងបានទាមទារឲ្យភាគីខាងប្រុសសងក្រមុំដល់កូនស្រីរបស់គាត់វិញ។
លោក អ៊ុង សំអុល មន្ត្រីការិយាល័យព័ត៌មានស្រុកកំពង់ត្រឡាចដែលមានទីលំនៅក្នុងភូមិខ្នាកណ្ដាល ឃុំខ្នាឆ្មារ ស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានរំលឹកពីរឿងរ៉ាវជីវិតគ្រួសារកូនស្រីច្បងរបស់គាត់ឲ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីមានចាស់ទុំចូលតាមផ្លូវទៅតាមច្បាប់ស្ដីដណ្ដឹងតាមប្រពៃណីរូបគាត់ និងប្រពន្ធបានឯកភាពគ្នាលើកកូនស្រីច្បង ឈ្មោះ យឹម ដានី ឲ្យទៅឈ្មោះយ៉ាន់ ណេត ត្រូវជាកូនប្រុសរបស់ឈ្មោះ អ៊ុច យ៉េន និងប្រពន្ធឈ្មោះ សាយ យ៉ីម រស់នៅក្នុងភូមិ-ឃុំជាមួយគ្នា។
លោក អ៊ុង សំអុល បានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងពេលនោះរូបគាត់បានបង្គាប់ថ្លៃទឹកដោះចំនួន៦លានរៀល ហើយបានយកលុយនេះទៅបង្គ្រប់ជាមួយនឹងលុយរបស់គាត់ធ្វើផ្ទះមួយខ្នងសម្រាប់ឲ្យ២នាក់ប្ដីប្រពន្ធពួកគេនៅ។ ចំពោះការរៀបចំមង្គលការចេញរៀងៗខ្លួន គឺខាងប្រុស ស៊ីខាងប្រុស ភ្ញៀវខាងស្រី ស៊ីខាងស្រី ហើយមង្គលការនេះប្រារព្ធធ្វើកាលពីថ្ងៃទី៩ មីនា ឆ្នាំ២០០៨។
ក្រោយពីរួមរស់នៅជាមួយគ្នាបាន៥ខែ គឺនៅថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨ វេលាម៉ោង៨យប់ កូនប្រសារបស់គាត់បានចុះចេញពីផ្ទះចោលប្រពន្ធឲ្យនៅតែម្នាក់ឯង ដោយគ្មានមូលហេតុហើយក៏មិនមានប្រាប់អ្នកណាឲ្យដឹងដែរ ដោយគេគ្រាន់តែសរសេរលិខិតមួយទុកឲ្យគាត់ដែលជាឪពុកក្មេកតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងលិខិតនោះ យ៉ាន់ ណេត បានសរសេរយ៉ាងខ្លី និងមានខ្លឹមសារថា "មកដល់ឪពុកជាទីគោរព ខ្ញុំសូមអភ័យទោសផងចុះ ដែលខ្ញុំចុះចេញពីផ្ទះមិនបានជម្រាបដោយផ្ទាល់មាត់ ដោយសារខ្ញុំនិយាយទៅមិនចេញ ខ្ញុំសូមបែកគ្នាជាមួយនឹងប្រពន្ធខ្ញុំហើយ ខ្ញុំសូមជម្រាបទៅចុះថា ខ្ញុំយកគ្នាមិនកើតទេ"។
ក្រោយពេលចុះចោលផ្ទះ បាន៥-៦ថ្ងៃ រូបគាត់ដែលជាឪពុកម្ដាយបាននាំកូនស្រីទៅប្ដឹងឲ្យអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំជួយធ្វើការសម្របសម្រួល ប៉ុន្តែមិនបានលទ្ធផលឡើយ ដោយខាងប្រុសមិនព្រមជានានឹងគ្នាវិញឡើយ ដោយគេនៅតែទាមទារសុំលែង។
លោក អ៊ុង សំអុល បានបន្តថា នៅពេលដែលភាគីទាំងសងខាងព្រមព្រៀងធ្វើការលែងលះគ្នានៅត្រឹមឃុំនោះ ភាគីខាងប្រុសបានទាមទារយកនូវអ្វីៗទាំងអស់ដែលឪពុកម្ដាយរបស់គេបានចែកឲ្យក្រោយពេលរៀបការ ហើយខាងស្រីក៏បានប្រគល់ឲ្យតាមការទាមទារ ក្នុងនោះមានលុយចំនួនមួយលានរៀល ជ្រូក២ក្បាល មាន់១០ក្បាល ស្រាសចំនួន១១ប៊ីដុង និងគ្រែមួយ។ ក្រោយពីបានព្រមព្រៀងគ្នាផ្ដិតមេដៃទទួលយកនូវលុយ និងរបស់របរទាំងនេះនៅចំពោះមុខអាជ្ញាធរឃុំបានរយៈពេលជាងមួយខែ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៨ ស្រាប់តែឈ្មោះ យ៉ាន់ ណេត អតីតកូនប្រសារបស់គាត់ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការទាមទារយកប្រាក់៦លាន ដែលជាលុយថ្លៃទឹកដោះកូនស្រីរបស់គាត់ ហើយត្រូវបានរូបគាត់យកលុយនេះទៅធ្វើផ្ទះឲ្យនៅនោះ។
តុលាការបានហៅសម្រុះសម្រួលលើកទីមួយ លើកទី២ មិនត្រូវគ្នា និងលើកទី៣ បើកសវនាការកាត់សេចក្ដីតែម្ដង នៅថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៩ ចៅក្រមសាលាដំបូងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងឈ្មោះ ទៀង សុថា និងក្រឡាបញ្ជីឈ្មោះ ជា សារ៉េន បានប្រកាសសាលក្រមឲ្យភាគីខាងស្រីបង់ប្រាក់ចំនួន៦លានដែលខាងប្រុសប្រគល់ឲ្យមុនពេលរៀបការទៅឲ្យភាគីខាងប្រុសវិញ បើខាងស្រីពុំព្រមបង់ប្រាក់គ្រប់ចំនួនដែលសាលក្រមប្រកាសនេះទេ ពេលសាលក្រមស្ថាពរតុលាការនឹងរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ។
លោក អ៊ុង សំអុល បានបន្តទៀតថា ការសម្រេចសេចក្ដីនេះមានភាពអយុត្តិធម៌ខ្លាំងណាស់ ចៅក្រមមិនបានចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងលិខិតបញ្ជាក់នានារបស់មន្ត្រីអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ និងសាក្សីរបស់ភាគីខាងស្រីឡើយ ដោយចៅក្រមយកតាមតែសម្ដីរបស់សាក្សីខាងប្រុសតែម្នាក់គត់ ដែលគាត់បានជួលឲ្យទៅធ្វើជាអាចារ្យក្នុងពិធីរៀបការកូនស្រីរបស់គាត់។ អាចារ្យឈ្មោះ ស្វាយ ស៊ីនឿន ហៅណាននោះ បានបំភ្លឺប្រាប់តុលាការថា នៅក្នុងភូមិខ្នាកណ្ដាល ឃុំខ្នាឆ្មារ ស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ មិនដែលមានអ្នកណាបង្គាប់ថ្លៃទឹកដោះ ៥-៦លានទេ នៅក្នុងស្រុកភូមិនេះតម្លៃខ្លួនកូនស្រីស្មើនឹងបាយមួយថាស សម្លមួយថាស ប្រៀបដូចនឹងវេរចង្ហាន់សង្ឃមួយព្រឹក។
លោក អ៊ុង សំអុល បាននិយាយថា លោកតាអាចារ្យនិយាយយ៉ាងនេះបានន័យថា គាត់កំពុងតែមើលងាយដល់ស្ត្រីខ្មែរខ្លាំងពេកហើយ ស្ត្រីខ្មែរមិនមែនអន់មានតម្លៃដូចដែលគាត់និយាយនោះទេ។ ហើយបើភាគីខាងប្រុសឲ្យអ្វីខាងស្រីនៅពេលលែងលះគ្នាទាមទារយកទៅវិញទាំងអស់អ៊ីចឹង តើសងក្រមុំកូនស្រីគាត់វិញបានទេ? បើខាងប្រុសប្ដឹងឲ្យគាត់សងលុយ៦លាន គាត់នឹងប្ដឹងខាងប្រុសឲ្យសងក្រមុំកូនស្រីគាត់វិញដូចគ្នា មិនត្រូវបំផ្លាញខ្លួន បំផ្លាញកិត្តិយសគេ ហើយចុះចោលស្រេចតែចិត្តនោះទេ៕
ខ្ចីវត្ថុបុរាណខ្មែរ យកទៅតាំងពិព័រណ៍៩កន្លែងនៅជប៉ុន
រាជធានីភ្នំពេញ៖ ប្រទេសជប៉ុន បានសុំខ្ចីវត្ថុបុរាណខ្មែរចំនួន៦៧រូបសម្រាប់យកទៅតាំងពិព័រណ៍ ចំនួន៩កន្លែងនៅប្រទេសជប៉ុនរយៈពេល១៤ខែ គឺចាប់ពីខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ ដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១០។
ពិធីចុះហត្ថលេខាលើ កិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយស្ថាប័នមូលនិធិវប្បធម៌អូកាដា ត្រូវបានរៀបចំធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី២០ មីនា នៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមអធិបតីភាពលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន រដ្ឋមន្ត្រី ទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ ពិធីចុះហត្ថលេខានោះគឺធ្វើឡើងរវាងលោក ព្រុំ សុខា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ និងលោក Takuya Okada ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលមូលនិធិវប្បធម៌អូកាដា និងលោក ជុច ភឿន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ និងជាប្រធានបច្ចេកទេសភាគីកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាជាមួយលោក Yoshiaki Ishizawa សាកលវិទ្យាធិការ នៃសាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ា ក្រុងតូក្យូប្រទេសជប៉ុន។
វត្ថុ បុរាណខ្មែរដែលត្រូវយកទៅតាំងពិព័រណ៍នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុននោះ គឺយកចេញពីសារមន្ទីរនៅភ្នំពេញចំនួន៥៦រូប និងពីសារមន្ទីរព្រះនរោត្ដម សីហនុអង្គរចំនួន១១រូប។ ពិព័រណ៍នោះមានឈ្មោះថា "ពិធីតាំងពិព័រណ៍វប្បធម៌អង្គរថ្មី" ហើយគោលបំណងនៃការតាំងពិព័រណ៍នេះគឺទី១- ធ្វើឡើងដើម្បីជួយផ្សព្វផ្សាយពីវប្បធម៌សម័យអាណាចក្រអង្គរ ទី២- ផ្សព្វផ្សាយអំពីលទ្ធផលបេសកកម្មរបស់សាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ា តាមរយៈកំណាយបុរាណវិទ្យា ទី៣- បង្កើនភ្ញៀវទេសចរជប៉ុនមកទស្សនានៅកម្ពុជា ជាពិសេសសៀមរាបអង្គរ ទី៤- ដើម្បីបង្កើតចំណងមិត្តភាពកម្ពុជា-ជប៉ុនឲ្យកាន់តែរឹងមាំយូរ អង្វែង។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន បានថ្លែងថា ជាការពិតណាស់ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដ៏យូរលង់ ខឿនវប្បធម៌អរិយធម៌ដ៏ចំណាស់ក្នុងចំណោមអរិយធម៌ចំណាស់ៗនៅលើពិភពលោក ប្រាង្គប្រាសាទរាប់ពាន់ សិល្បៈរបាំបុរាណរាប់រយប្រភេទ ដែលសព្វថ្ងៃនេះ មួយចំនួនបានក្លាយជាបេតិកភណ្ឌមនុស្សជាតិពិភពលោក អក្សរសាស្ត្រជាតិ ព្រមទាំងប្រពៃណីនិងទំនៀមទម្លាប់ គឺជាសក្ដានុពលដ៏ធំធេងរបស់កម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសតាមរយៈ វិស័យទេសចរណ៍។ ក្នុងន័យនេះសកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិរក្សវិស័យវប្បធម៌ ត្រូវបានកំណត់យ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណជំហានទី២ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៤ នៃរដ្ឋសភា ដោយបានបន្តផ្ដល់អាទិភាពខ្ពស់ក្នុងកិច្ចការបន្តពង្រឹងអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិរក្សវិស័យនេះ តាមទិសដៅអភិរក្សដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីអភិរក្សបន្ត។
ក្រោម ការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន រាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងជាច្រើនក្នុងការ ការពារ អភិរក្ស និងលើកកម្ពស់មរតកវប្បធម៌របស់ជាតិ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើននូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសក្នុង តំបន់ ក៏ដូចជាលើពិភពលោក ដែលទង្វើនេះធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ពី តម្រូវការចាំបាច់នៃការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ សម្រាប់ការអភិរក្ស អភិវឌ្ឍ និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ និងអរិយធម៌របស់ជាតិ។ ក្នុងន័យនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងខ្ចីវត្ថុសិល្បៈបុរាណខ្មែរនាថ្ងៃនេះ មិនត្រឹមតែបញ្ជាក់ឲ្យឃើញអំពីសកម្មភាពរឹតបន្តឹងចំណងមិត្តភាព រវាងប្រទេសទាំងពីរប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែការខ្ចីវត្ថុសិល្បៈបុរាណខ្មែរ ដើម្បីដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរចំនួន៩កន្លែង ក្នុងប្រទេសជប៉ុន គឺជាសកម្មភាពមួយបន្ថែមទៀតសម្រាប់ធ្វើឲ្យពិភពលោកទាំងមូលកាន់តែ ទទួលស្គាល់ស្នាដៃសិល្បៈវប្បធម៌ដ៏ពិសិដ្ឋរបស់បុព្វបុរសខ្មែរ ព្រមទាំងកៀងគរនូវជំនួយគ្រប់បែបយ៉ាង ទាំងជំនួយបច្ចេកទេស និងហិរញ្ញវត្ថុ សម្រាប់សកម្មភាពអភិរក្សអភិវឌ្ឍ និងផ្សព្វផ្សាយជាបន្តទៀត។
លោក សុខ អាន បានសំដែងនូវជំនឿថា តាមរយៈសកម្មភាពដាក់តាំងបង្ហាញវត្ថុសិល្បៈបុរាណខ្មែរនេះ ប្រជាជនជប៉ុននឹងកាន់តែជ្រួតជ្រាបអំពីវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ដ៏ចំណាស់របស់កម្ពុជា ព្រមទាំងកាន់តែមានបំណងមកទស្សនាដោយផ្ទាល់នៅកម្ពុជា៕
រាជធានីភ្នំពេញ៖ ប្រទេសជប៉ុន បានសុំខ្ចីវត្ថុបុរាណខ្មែរចំនួន៦៧រូបសម្រាប់យកទៅតាំងពិព័រណ៍ ចំនួន៩កន្លែងនៅប្រទេសជប៉ុនរយៈពេល១៤ខែ គឺចាប់ពីខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ ដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១០។
ពិធីចុះហត្ថលេខាលើ កិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយស្ថាប័នមូលនិធិវប្បធម៌អូកាដា ត្រូវបានរៀបចំធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី២០ មីនា នៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមអធិបតីភាពលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន រដ្ឋមន្ត្រី ទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ ពិធីចុះហត្ថលេខានោះគឺធ្វើឡើងរវាងលោក ព្រុំ សុខា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ និងលោក Takuya Okada ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលមូលនិធិវប្បធម៌អូកាដា និងលោក ជុច ភឿន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ និងជាប្រធានបច្ចេកទេសភាគីកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាជាមួយលោក Yoshiaki Ishizawa សាកលវិទ្យាធិការ នៃសាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ា ក្រុងតូក្យូប្រទេសជប៉ុន។
វត្ថុ បុរាណខ្មែរដែលត្រូវយកទៅតាំងពិព័រណ៍នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុននោះ គឺយកចេញពីសារមន្ទីរនៅភ្នំពេញចំនួន៥៦រូប និងពីសារមន្ទីរព្រះនរោត្ដម សីហនុអង្គរចំនួន១១រូប។ ពិព័រណ៍នោះមានឈ្មោះថា "ពិធីតាំងពិព័រណ៍វប្បធម៌អង្គរថ្មី" ហើយគោលបំណងនៃការតាំងពិព័រណ៍នេះគឺទី១- ធ្វើឡើងដើម្បីជួយផ្សព្វផ្សាយពីវប្បធម៌សម័យអាណាចក្រអង្គរ ទី២- ផ្សព្វផ្សាយអំពីលទ្ធផលបេសកកម្មរបស់សាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ា តាមរយៈកំណាយបុរាណវិទ្យា ទី៣- បង្កើនភ្ញៀវទេសចរជប៉ុនមកទស្សនានៅកម្ពុជា ជាពិសេសសៀមរាបអង្គរ ទី៤- ដើម្បីបង្កើតចំណងមិត្តភាពកម្ពុជា-ជប៉ុនឲ្យកាន់តែរឹងមាំយូរ អង្វែង។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន បានថ្លែងថា ជាការពិតណាស់ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដ៏យូរលង់ ខឿនវប្បធម៌អរិយធម៌ដ៏ចំណាស់ក្នុងចំណោមអរិយធម៌ចំណាស់ៗនៅលើពិភពលោក ប្រាង្គប្រាសាទរាប់ពាន់ សិល្បៈរបាំបុរាណរាប់រយប្រភេទ ដែលសព្វថ្ងៃនេះ មួយចំនួនបានក្លាយជាបេតិកភណ្ឌមនុស្សជាតិពិភពលោក អក្សរសាស្ត្រជាតិ ព្រមទាំងប្រពៃណីនិងទំនៀមទម្លាប់ គឺជាសក្ដានុពលដ៏ធំធេងរបស់កម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសតាមរយៈ វិស័យទេសចរណ៍។ ក្នុងន័យនេះសកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិរក្សវិស័យវប្បធម៌ ត្រូវបានកំណត់យ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណជំហានទី២ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៤ នៃរដ្ឋសភា ដោយបានបន្តផ្ដល់អាទិភាពខ្ពស់ក្នុងកិច្ចការបន្តពង្រឹងអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិរក្សវិស័យនេះ តាមទិសដៅអភិរក្សដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីអភិរក្សបន្ត។
ក្រោម ការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន រាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងជាច្រើនក្នុងការ ការពារ អភិរក្ស និងលើកកម្ពស់មរតកវប្បធម៌របស់ជាតិ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើននូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសក្នុង តំបន់ ក៏ដូចជាលើពិភពលោក ដែលទង្វើនេះធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ពី តម្រូវការចាំបាច់នៃការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ សម្រាប់ការអភិរក្ស អភិវឌ្ឍ និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ និងអរិយធម៌របស់ជាតិ។ ក្នុងន័យនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងខ្ចីវត្ថុសិល្បៈបុរាណខ្មែរនាថ្ងៃនេះ មិនត្រឹមតែបញ្ជាក់ឲ្យឃើញអំពីសកម្មភាពរឹតបន្តឹងចំណងមិត្តភាព រវាងប្រទេសទាំងពីរប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែការខ្ចីវត្ថុសិល្បៈបុរាណខ្មែរ ដើម្បីដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរចំនួន៩កន្លែង ក្នុងប្រទេសជប៉ុន គឺជាសកម្មភាពមួយបន្ថែមទៀតសម្រាប់ធ្វើឲ្យពិភពលោកទាំងមូលកាន់តែ ទទួលស្គាល់ស្នាដៃសិល្បៈវប្បធម៌ដ៏ពិសិដ្ឋរបស់បុព្វបុរសខ្មែរ ព្រមទាំងកៀងគរនូវជំនួយគ្រប់បែបយ៉ាង ទាំងជំនួយបច្ចេកទេស និងហិរញ្ញវត្ថុ សម្រាប់សកម្មភាពអភិរក្សអភិវឌ្ឍ និងផ្សព្វផ្សាយជាបន្តទៀត។
លោក សុខ អាន បានសំដែងនូវជំនឿថា តាមរយៈសកម្មភាពដាក់តាំងបង្ហាញវត្ថុសិល្បៈបុរាណខ្មែរនេះ ប្រជាជនជប៉ុននឹងកាន់តែជ្រួតជ្រាបអំពីវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ដ៏ចំណាស់របស់កម្ពុជា ព្រមទាំងកាន់តែមានបំណងមកទស្សនាដោយផ្ទាល់នៅកម្ពុជា៕
