ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្ហាញពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចដែលសម្រេចបាន
សុន្ទរកថាសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅវេទិកាជាមួយប្រទេសអ្នកផ្ដល់ជំនួយថ្ងៃ៤ធ្នូ
បានបង្ហាញឲ្យដឹងពីវិស័យសេដ្ឋកិច្ចថា តាមការប៉ាន់ស្មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចតាមថ្លៃ
ថេរនឹងសម្រេចបានក្នុងរង្វង់៧% នៅឆ្នាំ២០០៨នេះ។ កំណើននេះមានកម្រិតទាបបន្តិចធៀបទៅឆ្នាំមុនៗដែលកំណើននេះបានកើនខ្ពស់បំផុតនៅឆ្នាំ២០០៥ដល់ទៅ
១៣,៣% ហើយបន្ថយល្បឿនមក១០,៨% នៅឆ្នាំ២០០៦ និង១០,២% នៅឆ្នាំ២០០៧។ ប្រការនេះបានធ្វើឲ្យភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋថយចុះពីកម្រិត៤៧% នៅឆ្នាំ១៩៩៤ មក៣៥% នៅឆ្នាំ២០០៤ ហើយការប៉ាន់ស្មានក្នុងពេលថ្មីៗនេះបង្ហាញឲ្យឃើញថា អត្រានៃភាពក្រីក្រនេះបានចុះមកនៅ៣០% នៅឆ្នាំ២០០៧។ ដូច្នេះក្នុងរយៈពេលនៃការពិនិត្យខាងលើនេះជាមធ្យមភាពក្រីក្របានថយចុះជាង១%ក្នុង១ឆ្នាំ។ តាមថ្លៃថេរ វិស័យឧស្សាហកម្មអាចកើនឡើង ៥,៦% នៅឆ្នាំ២០០៨។ ជារួមវិស័យឧស្សាហកម្មបានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សដែលសមាមាត្រនៃវិស័យនេះបានកើនដល់ ២៨,៩% នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ឬកើនឡើងជាងទ្វេដងធៀបនឹងឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលមានចំនួន១២,៧%។ ប្រការនេះឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនូវដំណើរការរីកចំរើននៃឧស្សាហកម្ម ជាពិសេសគឺជាអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ វិស័យថាមពលដែលជាផ្នែកសំខាន់សម្រាប់ជាឧត្ដមភាពនៃការប្រកួតប្រជែងរបស់សេដ្ឋកិច្ចផង និងជាគន្លឹះនៃការអភិវឌ្ឍជាតិផង កំពុងតែមានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សំគាល់ ដែលអាចនឹងមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ប្រមាណពី ៧០% ទៅ១០០% តាមរយៈការបង្កើនសមត្ថភាពផលិតក្នុងប្រទេសផង និងការនាំចូលអគ្គិសនីពីប្រទេសជិតខាងផង រួមមានពីឡាវ ថៃ និងវៀតណាម។ ប្រការនេះមានន័យថា ប្រព័ន្ធអគ្គិសនីកម្ពុជានឹងធ្វើសមាហរណកម្មនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសក្នុងមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ និងអាស៊ាន។
ដោយឡែកវិស័យកសិកម្ម ទោះបីសមាមាត្របានថយចុះក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែការរីកចម្រើនមានសភាពខ្លាំងក្លា។ នៅឆ្នាំ២០០៨ កំណើនតាមថ្លៃថេរនៃវិស័យកសិកម្មអាចមានចំនួន៣,៥% ដែលក្នុងនោះ ការផលិតស្រូវបានកើនឡើងលើសពីផែនការដែលបានគ្រោងទុក។ វិស័យកសិកម្មមានការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយស្ថិរភាពក្នុងកម្រិតខ្ពស់ចាប់តាំងពីរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់នីតិកាលទី៣ នៃរដ្ឋសភាមក ដោយសារការរីកចម្រើនលើនយោបាយទឹក និងបច្ចេកទេសកសិកម្ម ដែលប្រការនេះកាន់តែដោះស្រាយបាននូវភាពរណបទៅនឹងការប្រែប្រួលកត្តាធម្មជាតិ។ ការរីកចំរើនវិស័យកសិកម្មគឺជាកត្តាគន្លឹះ សម្រាប់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ហើយក៏រួមចំណែកយ៉ាងច្រើនក្នុងកំណើនផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក និងស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច។
ជារួមផ្ទៃដីកសិកម្មត្រូវបានស្ដារលើសពីផ្ទៃដីកសិកម្មមុនសង្គ្រាម ហើយទិន្នផលស្រូវបានកើនឡើង ២,៥%ដង ធៀបនឹងពេលមុនសង្គ្រាម។ វិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជាមានលក្ខណៈទំនើបជាបណ្ដើរៗ តាមរយៈការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ជី និងការប្រើប្រាស់ពូជមានទិន្នផលខ្ពស់។ កំណើនតម្លៃបន្ថែមក្នុងវិស័យកសិកម្មបានកើនឡើងជាមធ្យម ៧,២% ក្នុង១ឆ្នាំ រវាងឆ្នាំ២០០៣-២០០៧ ធៀបទៅនឹង១,៦% ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៨-២០០២ និង ៤,៩% ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៣-១៩៩៧។ ទិន្នផលស្រូវបានកើនឡើងជាលំដាប់ដល់ ២,៥តោន ក្នុង១ហិកតា នៅឆ្នាំ២០០៧។
កំណែទម្រង់ដីធ្លី គឺជាផ្នែកមួយដែលមានវេទយិតភាពខ្ពស់ជាងគេ ដោយសារតែបញ្ហាដែលបន្សល់ទុកពីអតីតកាល។ ក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ភូមិបាល និងគោលនយោបាយដីធ្លីរាជរដ្ឋាភិបាលផ្ដោតសំខាន់លើវិធានការពង្រឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង បែងចែក និងប្រើប្រាស់ដីធ្លី ការធានាសុវត្ថិភាពនៃកម្មសិទ្ធិដីការលុបបំបាត់ភាពអនាធិបតេយ្យក្នុងការកាន់កាប់ដីដោយខុសច្បាប់ ការដាក់ចេញនូវវិធានការសមស្រប ដើម្បីទប់ស្កាត់ការប្រមូលដីទុកដោយមិនប្រើប្រាស់ និងមិនធ្វើផលិតកម្ម។ ការចុះបញ្ជីដីជាប្រព័ន្ធ បានទទួលការស្វាគមន៍ជាខ្លាំងពីប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមតំបន់ជនបទ។ ជាក់ស្ដែងយើងបានផ្ដល់កម្មសិទ្ធិដីជាង១លានក្បាលដី។ គិតពីឆ្នាំ១៩៩២ មកដល់ខែកុម្ភៈ ២០០៨ ហើយបានបោសសម្អាតដីចម្ការមីនជាង ២០.០០០ហិកតា ហើយគ្រោះថ្នាក់ដោយគ្រាប់មីន បានកាត់បន្ថយមួយដងកន្លះ ក្នុងឆ្នាំ២០០៣ ដែលមាន ៨០០ករណីមកត្រឹម ៣១៥ករណី នៅឆ្នាំ២០០៧។
ចំណែកកំណែទម្រង់ព្រៃឈើ និងកំណែទម្រង់ជលផល ត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងសកម្មក្នុងគោលបំណងរក្សាប្រសិទ្ធភាព នៃការគ្រប់គ្រង និងការអភិវឌ្ឍធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយចីរភាព។ ក្នុងនោះរាជរដ្ឋាភិបាលបានទប់ស្កាត់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវការធ្វើអាជីវកម្មឈើខុសច្បាប់ និងបានត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនូវសម្បទានព្រៃឈើទាំងអស់។ សហគមន៍ព្រៃឈើចំនួន ២៦៤ ត្រូវបានបង្កើតដោយគ្របដណ្ដប់លើផ្ទៃដីជិត ១៨ម៉ឺនហិកតា ដើម្បីចូលរួមការពារទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃនេះ។ នៅក្នុងវិស័យជលផល សហគមន៍នេសាទប្រហែល៤០០ត្រូវបានបង្កើតឡើង។ គោលនយោបាយធនធានទឹកជាតិជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងទូលំទូលាយ ដែលផ្ដល់ជាមូលដ្ឋានដល់ការការពារ ការគ្រប់គ្រង និងការប្រើប្រាស់ទឹកសាប និងទឹកប្រៃឲ្យមានចីរភាពស្មើគ្នា និងបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ បច្ចុប្បន្ននេះប្រមាណ ២៧% នៃផ្ទៃដីស្រែសរុប មានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ។ យោងតាមការប៉ាន់ស្មានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រអាចមានសក្ដានុពលសម្រាប់ផ្ទៃដីដាំដុះប្រហែល៦៤%។ ប្រសិនបើទីតាំងធារាសាស្ត្រអាចពង្រីកការផ្គត់ផ្គង់ទឹកបាន ផលិតភាពដីនឹងកើនឡើង ហើយកម្ពុជាអាចក្លាយជាជង្រុកស្រូវនៅក្នុងតំបន់។ ហេតុនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ក្នុងការស្ដារ និងសាងសង់សំណង់ធារាសាស្ត្រ និងប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹក ជាពិសេសនៅតំបន់ក្រីក្រខ្លាំង និងនៅតំបន់ក្រីក្រខ្លាំង និងនៅតំបន់ព្រំដែន។ សហគមន៍កសិករប្រើប្រាស់ទឹកមានចំនួនសមាជិកកើនឡើង ហើយការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក៏បានពង្រឹងពង្រីកបន្ថែម។
ផ្អែកលើកំណើនដូចបានរំលេចខាងលើនេះ ចំណូលរបស់ប្រជាជនម្នាក់ៗនៅឆ្នាំ២០០៨ អាចមានចំនួនប្រមាណ ៦២៥ដុល្លារ គឺបានកើនឡើងជាមធ្យមប្រមាណ ៩,៥% ក្នុង១ឆ្នាំៗ ដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៩មក។ ការកើនឡើងនៃចំណូលនេះបានរួមចំណែកដល់ការសន្សំសម្រាប់បំពេញឲ្យតម្រូវការចាំបាច់ក្នុងការវិនិយោគសាធារណៈ និងឯកជន ដែលមានតម្រូវការប្រមាណ ២២% នៃ ផ.ស.ស ក្នុង១ឆ្នាំៗ ដើម្បីសម្រេចកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំក្នុងល្បឿនជាមធ្យម៩,៥%។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានគ្រប់គ្រងដោយហ្មត់ចត់ និងប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះស្ថានភាពអតិផរណាដោយបានរក្សាឲ្យស្ថិតនៅកម្រិតទាប ក្នុងរយៈពេលច្រើនឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០០៨អតិផរណាប្រចាំឆ្នាំបានកើនឡើងលើសពី២០% នៅឆមាសទី១ ដោយសារទទួលរងសម្ពាធពីការកើនឡើងតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈ ការកើនឡើងតម្លៃទំនិញ និងម្ហូបអាហារ និងការធ្លាក់ថ្លៃនៃប្រាក់ដុល្លារ។ សម្ពាធអតិផរណាបានស្រកចុះមកវិញនៅចុងឆមាសទី២ឆ្នាំ២០០៨នេះ ដែលតាមការប៉ាន់ស្មានប្រមាណធ្វើឲ្យអត្រាអតិផរណាជាមធ្យមក្នុងឆ្នាំ២០០៨ មានប្រមាណ១៥% ហើយនៅចុងឆ្នាំ២០០៩ អត្រានេះនឹងអាចចុះបន្ថែមទៀតមកនៅត្រឹមកម្រិតតួលេខតែ១ខ្ទង់ក្នុងរង្វង់៧%។ ជាមួយគ្នានេះ គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ និងអត្រាប្ដូរប្រាក់ ក៏ត្រូវបានអនុវត្តក្នុងភាពប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងទិសដៅគ្រប់គ្រងអតិផរណា និងធានាស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច។ ទុនបម្រុងរបស់ជាតិបានលើកឡើងដល់ជាង២ពាន់លានដុល្លារ ដែលអាចធានាបានប្រមាណ៣,៣ខែនៃការនាំចូលទំនិញ និងសេវាកម្មសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក។
បន្ទាប់ពីដាក់ឲ្យអនុវត្តកម្មវិធីកំណែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈចំណូលថវិកាបានកើនឡើង២៦% ជាមធ្យមក្នុង១ឆ្នាំ។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានកែប្រែស្ថានភាពនៃការអនុវត្តថវិកាពីភាពរ៉ាំរ៉ៃឱនភាពសាច់ប្រាក់មកអតិរេកសាច់ប្រាក់ ដោយធ្វើឲ្យថវិកាមានភាពជឿទុកចិត្តបាន។ តាមរយៈការអនុវត្តកម្មវិធីកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៤មក ស្របពេលជាមួយគ្នានឹងការអនុវត្តកំណែទម្រង់ធំៗដទៃទៀត ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០០៤-២០០៨ ចំណូលពន្ធគយ និងចំណូលពន្ធដារ ត្រូវបានប្រមូលតាមរយៈប្រព័ន្ធធនាគារ ការទូទាត់ពីរតនាគារទៅឲ្យអ្នកផ្គត់ផ្គង់ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈមូលប្បទានប័ត្របំណុលចាស់ៗត្រូវបានលុបបំបាត់ ដំណើរការលទ្ធកម្មមានសភាពប្រសើរជាងមុន ហើយនាយកដ្ឋានសវនកម្មផ្ទៃក្នុងតាមក្រសួងនីមួយៗ ត្រូវបានពង្រឹងផងដែរ។ ទន្ទឹមនេះ យើងបានពង្រឹងប្រសិទ្ធភាព និងសមធម៌ ក្នុងការបែងចែកថវិកា ដោយបង្កើនចំណាយទៅលើការអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រូបវន្ត អប់រំ សុខាភិបាល និងកសិកម្ម និងបន្តបង្កើនវិចារណភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃចំណាយសាធារណៈ ដែលជាកត្តាយ៉ាងសំខាន់អាចឲ្យយើងពង្រឹងបាននូវសេវាសាធារណៈ និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន៕
សុន្ទរកថាសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅវេទិកាជាមួយប្រទេសអ្នកផ្ដល់ជំនួយថ្ងៃ៤ធ្នូ
បានបង្ហាញឲ្យដឹងពីវិស័យសេដ្ឋកិច្ចថា តាមការប៉ាន់ស្មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចតាមថ្លៃ
ថេរនឹងសម្រេចបានក្នុងរង្វង់៧% នៅឆ្នាំ២០០៨នេះ។ កំណើននេះមានកម្រិតទាបបន្តិចធៀបទៅឆ្នាំមុនៗដែលកំណើននេះបានកើនខ្ពស់បំផុតនៅឆ្នាំ២០០៥ដល់ទៅ
១៣,៣% ហើយបន្ថយល្បឿនមក១០,៨% នៅឆ្នាំ២០០៦ និង១០,២% នៅឆ្នាំ២០០៧។ ប្រការនេះបានធ្វើឲ្យភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋថយចុះពីកម្រិត៤៧% នៅឆ្នាំ១៩៩៤ មក៣៥% នៅឆ្នាំ២០០៤ ហើយការប៉ាន់ស្មានក្នុងពេលថ្មីៗនេះបង្ហាញឲ្យឃើញថា អត្រានៃភាពក្រីក្រនេះបានចុះមកនៅ៣០% នៅឆ្នាំ២០០៧។ ដូច្នេះក្នុងរយៈពេលនៃការពិនិត្យខាងលើនេះជាមធ្យមភាពក្រីក្របានថយចុះជាង១%ក្នុង១ឆ្នាំ។ តាមថ្លៃថេរ វិស័យឧស្សាហកម្មអាចកើនឡើង ៥,៦% នៅឆ្នាំ២០០៨។ ជារួមវិស័យឧស្សាហកម្មបានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សដែលសមាមាត្រនៃវិស័យនេះបានកើនដល់ ២៨,៩% នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ឬកើនឡើងជាងទ្វេដងធៀបនឹងឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលមានចំនួន១២,៧%។ ប្រការនេះឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនូវដំណើរការរីកចំរើននៃឧស្សាហកម្ម ជាពិសេសគឺជាអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ វិស័យថាមពលដែលជាផ្នែកសំខាន់សម្រាប់ជាឧត្ដមភាពនៃការប្រកួតប្រជែងរបស់សេដ្ឋកិច្ចផង និងជាគន្លឹះនៃការអភិវឌ្ឍជាតិផង កំពុងតែមានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សំគាល់ ដែលអាចនឹងមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ប្រមាណពី ៧០% ទៅ១០០% តាមរយៈការបង្កើនសមត្ថភាពផលិតក្នុងប្រទេសផង និងការនាំចូលអគ្គិសនីពីប្រទេសជិតខាងផង រួមមានពីឡាវ ថៃ និងវៀតណាម។ ប្រការនេះមានន័យថា ប្រព័ន្ធអគ្គិសនីកម្ពុជានឹងធ្វើសមាហរណកម្មនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសក្នុងមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ និងអាស៊ាន។
ដោយឡែកវិស័យកសិកម្ម ទោះបីសមាមាត្របានថយចុះក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែការរីកចម្រើនមានសភាពខ្លាំងក្លា។ នៅឆ្នាំ២០០៨ កំណើនតាមថ្លៃថេរនៃវិស័យកសិកម្មអាចមានចំនួន៣,៥% ដែលក្នុងនោះ ការផលិតស្រូវបានកើនឡើងលើសពីផែនការដែលបានគ្រោងទុក។ វិស័យកសិកម្មមានការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយស្ថិរភាពក្នុងកម្រិតខ្ពស់ចាប់តាំងពីរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់នីតិកាលទី៣ នៃរដ្ឋសភាមក ដោយសារការរីកចម្រើនលើនយោបាយទឹក និងបច្ចេកទេសកសិកម្ម ដែលប្រការនេះកាន់តែដោះស្រាយបាននូវភាពរណបទៅនឹងការប្រែប្រួលកត្តាធម្មជាតិ។ ការរីកចំរើនវិស័យកសិកម្មគឺជាកត្តាគន្លឹះ សម្រាប់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ហើយក៏រួមចំណែកយ៉ាងច្រើនក្នុងកំណើនផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក និងស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច។
ជារួមផ្ទៃដីកសិកម្មត្រូវបានស្ដារលើសពីផ្ទៃដីកសិកម្មមុនសង្គ្រាម ហើយទិន្នផលស្រូវបានកើនឡើង ២,៥%ដង ធៀបនឹងពេលមុនសង្គ្រាម។ វិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជាមានលក្ខណៈទំនើបជាបណ្ដើរៗ តាមរយៈការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ជី និងការប្រើប្រាស់ពូជមានទិន្នផលខ្ពស់។ កំណើនតម្លៃបន្ថែមក្នុងវិស័យកសិកម្មបានកើនឡើងជាមធ្យម ៧,២% ក្នុង១ឆ្នាំ រវាងឆ្នាំ២០០៣-២០០៧ ធៀបទៅនឹង១,៦% ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៨-២០០២ និង ៤,៩% ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៣-១៩៩៧។ ទិន្នផលស្រូវបានកើនឡើងជាលំដាប់ដល់ ២,៥តោន ក្នុង១ហិកតា នៅឆ្នាំ២០០៧។
កំណែទម្រង់ដីធ្លី គឺជាផ្នែកមួយដែលមានវេទយិតភាពខ្ពស់ជាងគេ ដោយសារតែបញ្ហាដែលបន្សល់ទុកពីអតីតកាល។ ក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ភូមិបាល និងគោលនយោបាយដីធ្លីរាជរដ្ឋាភិបាលផ្ដោតសំខាន់លើវិធានការពង្រឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង បែងចែក និងប្រើប្រាស់ដីធ្លី ការធានាសុវត្ថិភាពនៃកម្មសិទ្ធិដីការលុបបំបាត់ភាពអនាធិបតេយ្យក្នុងការកាន់កាប់ដីដោយខុសច្បាប់ ការដាក់ចេញនូវវិធានការសមស្រប ដើម្បីទប់ស្កាត់ការប្រមូលដីទុកដោយមិនប្រើប្រាស់ និងមិនធ្វើផលិតកម្ម។ ការចុះបញ្ជីដីជាប្រព័ន្ធ បានទទួលការស្វាគមន៍ជាខ្លាំងពីប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមតំបន់ជនបទ។ ជាក់ស្ដែងយើងបានផ្ដល់កម្មសិទ្ធិដីជាង១លានក្បាលដី។ គិតពីឆ្នាំ១៩៩២ មកដល់ខែកុម្ភៈ ២០០៨ ហើយបានបោសសម្អាតដីចម្ការមីនជាង ២០.០០០ហិកតា ហើយគ្រោះថ្នាក់ដោយគ្រាប់មីន បានកាត់បន្ថយមួយដងកន្លះ ក្នុងឆ្នាំ២០០៣ ដែលមាន ៨០០ករណីមកត្រឹម ៣១៥ករណី នៅឆ្នាំ២០០៧។
ចំណែកកំណែទម្រង់ព្រៃឈើ និងកំណែទម្រង់ជលផល ត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងសកម្មក្នុងគោលបំណងរក្សាប្រសិទ្ធភាព នៃការគ្រប់គ្រង និងការអភិវឌ្ឍធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយចីរភាព។ ក្នុងនោះរាជរដ្ឋាភិបាលបានទប់ស្កាត់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវការធ្វើអាជីវកម្មឈើខុសច្បាប់ និងបានត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនូវសម្បទានព្រៃឈើទាំងអស់។ សហគមន៍ព្រៃឈើចំនួន ២៦៤ ត្រូវបានបង្កើតដោយគ្របដណ្ដប់លើផ្ទៃដីជិត ១៨ម៉ឺនហិកតា ដើម្បីចូលរួមការពារទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃនេះ។ នៅក្នុងវិស័យជលផល សហគមន៍នេសាទប្រហែល៤០០ត្រូវបានបង្កើតឡើង។ គោលនយោបាយធនធានទឹកជាតិជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងទូលំទូលាយ ដែលផ្ដល់ជាមូលដ្ឋានដល់ការការពារ ការគ្រប់គ្រង និងការប្រើប្រាស់ទឹកសាប និងទឹកប្រៃឲ្យមានចីរភាពស្មើគ្នា និងបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ បច្ចុប្បន្ននេះប្រមាណ ២៧% នៃផ្ទៃដីស្រែសរុប មានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ។ យោងតាមការប៉ាន់ស្មានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រអាចមានសក្ដានុពលសម្រាប់ផ្ទៃដីដាំដុះប្រហែល៦៤%។ ប្រសិនបើទីតាំងធារាសាស្ត្រអាចពង្រីកការផ្គត់ផ្គង់ទឹកបាន ផលិតភាពដីនឹងកើនឡើង ហើយកម្ពុជាអាចក្លាយជាជង្រុកស្រូវនៅក្នុងតំបន់។ ហេតុនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ក្នុងការស្ដារ និងសាងសង់សំណង់ធារាសាស្ត្រ និងប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹក ជាពិសេសនៅតំបន់ក្រីក្រខ្លាំង និងនៅតំបន់ក្រីក្រខ្លាំង និងនៅតំបន់ព្រំដែន។ សហគមន៍កសិករប្រើប្រាស់ទឹកមានចំនួនសមាជិកកើនឡើង ហើយការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក៏បានពង្រឹងពង្រីកបន្ថែម។
ផ្អែកលើកំណើនដូចបានរំលេចខាងលើនេះ ចំណូលរបស់ប្រជាជនម្នាក់ៗនៅឆ្នាំ២០០៨ អាចមានចំនួនប្រមាណ ៦២៥ដុល្លារ គឺបានកើនឡើងជាមធ្យមប្រមាណ ៩,៥% ក្នុង១ឆ្នាំៗ ដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៩មក។ ការកើនឡើងនៃចំណូលនេះបានរួមចំណែកដល់ការសន្សំសម្រាប់បំពេញឲ្យតម្រូវការចាំបាច់ក្នុងការវិនិយោគសាធារណៈ និងឯកជន ដែលមានតម្រូវការប្រមាណ ២២% នៃ ផ.ស.ស ក្នុង១ឆ្នាំៗ ដើម្បីសម្រេចកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំក្នុងល្បឿនជាមធ្យម៩,៥%។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានគ្រប់គ្រងដោយហ្មត់ចត់ និងប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះស្ថានភាពអតិផរណាដោយបានរក្សាឲ្យស្ថិតនៅកម្រិតទាប ក្នុងរយៈពេលច្រើនឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០០៨អតិផរណាប្រចាំឆ្នាំបានកើនឡើងលើសពី២០% នៅឆមាសទី១ ដោយសារទទួលរងសម្ពាធពីការកើនឡើងតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈ ការកើនឡើងតម្លៃទំនិញ និងម្ហូបអាហារ និងការធ្លាក់ថ្លៃនៃប្រាក់ដុល្លារ។ សម្ពាធអតិផរណាបានស្រកចុះមកវិញនៅចុងឆមាសទី២ឆ្នាំ២០០៨នេះ ដែលតាមការប៉ាន់ស្មានប្រមាណធ្វើឲ្យអត្រាអតិផរណាជាមធ្យមក្នុងឆ្នាំ២០០៨ មានប្រមាណ១៥% ហើយនៅចុងឆ្នាំ២០០៩ អត្រានេះនឹងអាចចុះបន្ថែមទៀតមកនៅត្រឹមកម្រិតតួលេខតែ១ខ្ទង់ក្នុងរង្វង់៧%។ ជាមួយគ្នានេះ គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ និងអត្រាប្ដូរប្រាក់ ក៏ត្រូវបានអនុវត្តក្នុងភាពប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងទិសដៅគ្រប់គ្រងអតិផរណា និងធានាស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច។ ទុនបម្រុងរបស់ជាតិបានលើកឡើងដល់ជាង២ពាន់លានដុល្លារ ដែលអាចធានាបានប្រមាណ៣,៣ខែនៃការនាំចូលទំនិញ និងសេវាកម្មសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក។
បន្ទាប់ពីដាក់ឲ្យអនុវត្តកម្មវិធីកំណែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈចំណូលថវិកាបានកើនឡើង២៦% ជាមធ្យមក្នុង១ឆ្នាំ។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានកែប្រែស្ថានភាពនៃការអនុវត្តថវិកាពីភាពរ៉ាំរ៉ៃឱនភាពសាច់ប្រាក់មកអតិរេកសាច់ប្រាក់ ដោយធ្វើឲ្យថវិកាមានភាពជឿទុកចិត្តបាន។ តាមរយៈការអនុវត្តកម្មវិធីកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៤មក ស្របពេលជាមួយគ្នានឹងការអនុវត្តកំណែទម្រង់ធំៗដទៃទៀត ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០០៤-២០០៨ ចំណូលពន្ធគយ និងចំណូលពន្ធដារ ត្រូវបានប្រមូលតាមរយៈប្រព័ន្ធធនាគារ ការទូទាត់ពីរតនាគារទៅឲ្យអ្នកផ្គត់ផ្គង់ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈមូលប្បទានប័ត្របំណុលចាស់ៗត្រូវបានលុបបំបាត់ ដំណើរការលទ្ធកម្មមានសភាពប្រសើរជាងមុន ហើយនាយកដ្ឋានសវនកម្មផ្ទៃក្នុងតាមក្រសួងនីមួយៗ ត្រូវបានពង្រឹងផងដែរ។ ទន្ទឹមនេះ យើងបានពង្រឹងប្រសិទ្ធភាព និងសមធម៌ ក្នុងការបែងចែកថវិកា ដោយបង្កើនចំណាយទៅលើការអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រូបវន្ត អប់រំ សុខាភិបាល និងកសិកម្ម និងបន្តបង្កើនវិចារណភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃចំណាយសាធារណៈ ដែលជាកត្តាយ៉ាងសំខាន់អាចឲ្យយើងពង្រឹងបាននូវសេវាសាធារណៈ និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន៕
