មេរៀនមួយសម្រាប់ស្ត្រីក្នុងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍
Send to friendកំណែដែលងាយស្រួលបោះពុម្ព
នាពេលថ្មីៗនេះ កាសែតក្នុងស្រុកមួយបានផ្សាយថា ស្ត្រីខ្មែរម្នាក់នៅឯខេត្តកំពង់ធំបានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅស្ថានទូត នៃប្រទេសបែលហ្សិកប្រចាំកម្ពុជា ដើម្បីទាមទារសុំឲ្យប្ដីរបស់ខ្លួនជាជនជាតិបែលហ្សិកដែលបានលួច គេចខ្លួនត្រឡប់ទៅស្រុកវិញ ហើយបាត់ដំណឹងសូន្យឈឹងនោះឲ្យជួយផ្ដល់អាហារកិច្ចចិញ្ចឹមកូនស្រី។
កាសែតបានរាយការណ៍ថា ស្ត្រីខ្មែររូបនោះបានពឹងពាក់ចាងហ្វាងកាសែតម្នាក់ឲ្យជួយយកពាក្យបណ្ដឹងនេះទៅស្ថានទូតបែលហ្សិក ដោយគាត់មិនទាន់បានដឹងថា ពាក្យបណ្ដឹងនោះបានទៅដល់ស្ថានទូតបែលហ្សិកឬក៏អត់នោះទេ។
ជាការពិត ករណីបែបនេះទំនងជាករណីដ៏កម្រមួយ ដែលមានជនជាតិស្បែកសច្រមុះស្រួចលួចរត់ចោល ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រពន្ធកូនដែលមានចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ស្របច្បាប់បែបនេះ។ មែនហើយ ពិតជាមានច្រើនដែលបុរសបរទេសបានរួមមេត្រីជាមួយស្ត្រីខ្មែរ ដោយខ្លះបានកូន ហើយខ្លះទៀតក៏មិនទាន់បាន ហើយពួកគេបានដាក់មេផាយបិតសាប៊ូបាតជើងរត់ចោលនារីខ្មែរគ្មានងាក ក្រោយ ទុកឲ្យនារីខ្មែរចិញ្ចឹមកូនលេងតែម្នាក់ឯងយ៉ាងកណ្ដោចកណ្ដែងក្នុង វាលវដ្តសង្សារនេះ។ ប៉ុន្តែករណីនេះច្រើនតែកើតមានចំពោះគូស្នេហ៍ដែលមិនមានមង្គលការ ស្របច្បាប់ ពិសេសនៅជំនាន់អ៊ុនតាក់នាឆ្នាំ ១៩៩០-៩៣ ដែលកាលពីពេលនោះមានជនបរទេសទាំងអាស៊ី អឺរ៉ុប ទាំងអាហ្វ្រិក និងអាមេរិករាប់សែននាក់ដែលបានមកជួយសម្របសម្រួលការងារបោះឆ្នោត ជាតិលើកដំបូងនៅកម្ពុជាយើង បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមហែកហួរគ្នាអស់រយៈពេល ២០ ឆ្នាំគឺចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩០។ បច្ចុប្បន្នមានកូនអ៊ុនតាក់ច្រើនណាស់ដែលពួកគេរស់នៅពេញវ័យ តែមិនដឹងឪពុកនៅទីណា។ អ៊ុនតាក់ជាពាក្យដែលបានមកពីអក្សរអង់គ្លេសថា UNTAC (United Nations Transitional Authority in Cambodia) ដោយមានន័យថា អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា។
ឥឡូវយើងនិយាយតែពីរឿងគូស្នេហ៍ដែលមានមង្គលការ ឬមានចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ស្របច្បាប់វិញម្ដង។ ករណីស្រដៀងគ្នាទៅនឹងស្ត្រីនៅខេត្តកំពង់ធំខាងលើនេះគឺពិតជាកើត មានរាប់មិនអស់ចំពោះបុរសអាស៊ី។ ចុះបុរសខ្មែររបស់យើងវិញយ៉ាងម៉េចដែរ? ពិបាកនឹងនិយាយណាស់ គឺហាទៅវាស្លាក់ខ្ជាក់ទៅវាស្លែង តែបើមិននិយាយ គឺមិនបាន គឺត្រូវតែរំលឹកខ្លះព្រោះនៅក្នុងសង្គមរបស់យើង ករណីបែបនេះគឺមានច្រើនមែនទែន។ មានបុរសជាច្រើនបានបោះបង់ចោលប្រពន្ធកូនទុកឲ្យរស់នៅវេទនា ហើយខ្លួនបែរជាទៅរស់នៅជាមួយនារីផ្សេងយ៉ាងត្រជាក់ចិត្ត។ ចំណែកឯស្ត្រីជាភរិយា ពិសេសស្ត្រីរស់នៅតាមតំបន់ជនបទ ដែលការអប់រំផ្នែកចំណេះដឹងទូទៅរបស់ពួកគេមានកម្រិតទាប ហើយមិនអាចទទួលសេវាការពារផ្នែកច្បាប់បានគ្រប់គ្រាន់នោះ បែរជាទទួលរងគ្រោះ ដែលពួកគេជាទូទៅនៅតែគិតថាជាផលកម្មរបស់ពួកគេទៅវិញ ។ ការគិតបែបនេះពិតជាមានកំហុសយ៉ាងធ្ងន់មិនត្រឹមតែចំពោះខ្លួនឯង ប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែថែមទាំងចំពោះកូនចៅ និងក្នុងសង្គមគ្រួសារទាំងមូល ដោយបណ្ដោយឲ្យបុរសកំហូចមិនបានបំពេញតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាស្វាមី និងជាឪពុក។ សូម្បីតែសត្វតិរច្ឆានក៏វារកចំណីឲ្យកូនរបស់វាស៊ីបានធំធាត់ និងបង្រៀនឲ្យចេះដើរ រត់ លូននិងអាចរកចំណីបានខ្លះដែរ មុននឹងពួកវាបោះបង់កូនរបស់ខ្លួនចោលនោះ។ ចុះមនុស្សវិញ? បើមិនមានការទទួលខុសត្រូវដូចខាងលើនោះទេគឺពិតជាអន់ជាងសត្វ តិរច្ឆានទៅទៀត។ យើងសូមទោសក្នុងការនិយាយបែបនេះដល់លោកបុរសៗដែលគ្មានការទទួលខុស ត្រូវចំពោះប្រពន្ធកូននោះ!
មិនអាចប្រកែកបានទេដែលថា ស្ត្រីខ្មែរយើងភាគច្រើនមានការអត់ធ្មត់ ខាំមាត់សង្កត់ចិត្ត អោបទុក្ខក្នុងដើមទ្រូង សុខចិត្តលំបាកទាំងកាយទាំងចិត្តតែម្នាក់ឯង ដោយបណ្ដោយឲ្យស្វាមីវង្វេងបឹងពុលនឹងកាមទេពទៅមួយខ្យល់ និងទុកឱកាសបានកែខ្លួនវិលមករកទ្រនំដើមសាងជីវិតថ្មីលើចំណង ស្នេហ៍ចាស់វិញ។ ការទុកឱកាសបែបនេះ ព្រោះស្ត្រីខ្មែរយល់ថា ខ្លួនមិនចង់ឲ្យបុរសជាស្វាមីដែលខ្លួនបានស្រឡាញ់អោបនៅនឹងដើម ទ្រូង និងជាឧពុករបស់កូនរបស់ខ្លួនត្រូវជាប់ទោសទណ្ឌពីការប្ដឹងផ្ដល់ នោះឡើយ។ ជាការពិត មានបុរសខ្លះក៏បានភ្ញាក់ខ្លួនដូចខ្មោចប្រាំពីរថ្ងៃ ហើយបានវិលត្រឡប់មកផ្ទះវិញជួបជុំប្រពន្ធកូនតាមសម្រួល ហើយក៏មានបុរសខ្លះទៀត ដែលខ្មែរយើងតែងតែនិយាយថា "កែមិនឡើង" ដោយបណ្ដោយខ្លួនទៅតាមកាមតណ្ហាមួយទំហឹង យកមួយទៅមួយព្រោះខ្លួនមានមន្តស្នេហ៍ ហើយមិនចូលចិត្តរបស់ដដែលៗនោះទេ។ ពួកគេពិតជាមានសំណាងអីម្លេះហ៎្ន!
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ស្ត្រីត្រូវដឹងសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ហើយហ៊ានក្រោកឈរឡើងដើម្បីសេរីភាពស្របច្បាប់។ ស្ត្រីត្រូវតែដឹងពីអ្វីដែលនៅជុំវិញខ្លួន ដើម្បីត្រៀមដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតមានឡើងជាយថាហេតុ។ ឧទាហរណ៍មួយរបស់ស្ត្រីនៅខេត្តកំពង់ធំនេះ គឺជាមេរៀនមួយដែលស្ត្រីខ្មែរគ្រប់រូបត្រូវតែចងចាំ ហើយត្រូវស្វែងយល់ឲ្យបានស៊ីជម្រៅពីចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ មិនថាឡើយជាមួយបុរសជនជាតិបរទេសនោះទេ តែក៏ជាមួយនឹងបុរសកម្ពុជាដូចគ្នាដែរ។ ការយល់ច្បាស់ពីច្បាប់អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងគ្រួសារ ដោយរួមទាំងច្បាប់ផ្សេងៗទៀត ដូចជាច្បាប់ស្ដីពីឯកពន្ធភាព ដែលរៀបរាប់ពីទោសទណ្ឌនៃការផិតក្បត់ក្នុងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងច្បាប់ស្ដីពីការទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងកិច្ចការពារជនរងគ្រោះជាដើម គឺសុទ្ធតែមានប្រយោជន៍សម្រាប់ស្ត្រីគ្រប់ៗរូបក្នុងការការពារ ខ្លួនឯងផង និងអ្នកដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធផង ដូចជាកូនចៅ និងអ្នកដែលរស់ជុំវិញខ្លួន ក៏ដូចជាអ្នករស់នៅក្នុងសហគមន៍របស់ខ្លួនដែរ។
ស្ត្រីទាំងអស់ត្រូវគិតថា ខ្លួនមិនមែនឯកោនោះទេ ព្រោះខ្លួនកំពុងរស់នៅក្នុងសង្គមមួយដែលសម្បូណ៌ដោយច្បាប់។ស្ត្រី ត្រូវចេះស្វះស្វែងរកការប្រឹក្សាយោបល់តាមរយៈសហគមន៍ តាមរយៈសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ឬក៏តាមរយៈអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់ខ្លួន។ ជាងនេះទៅទៀតនៅប្រទេសរបស់យើងឥឡូវ ក៏មានសមាគមអ្នកច្បាប់ ដែលមានមេធាវីជួយការពារក្ដីឲ្យជនរងគ្រោះក្រីក្រដោយមិនគិតថ្លៃ សេវាទៀតផង។
ដោយសារតែជួយលើកស្ទួយសិទ្ធិស្ត្រី និងយេនឌ័រនេះហើយ ទើបសង្គមរបស់យើងតែងតែបានប្រារព្ធពិធីទិវានារីអន្តរជាតិ ៨ មីនា ដើម្បី លើកស្ទួយសិទ្ធិស្ត្រី និងលើកទឹកចិត្តពួកគេឲ្យចូលរួមក្នុងកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងការងារនៅក្នុងសង្គម និងទិវាយុទ្ធនាការ ១៦ ថ្ងៃ (បំពាក់បូពណ៌ស) ដែលជាទិវាបង្ហាញពីសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងអំពើហិង្សាទៅលើស្ត្រីនិងកុមារ។ ម្យ៉ាងទៀត យើងមានអង្គការស្ត្រី យើងមានបណ្ដាញស្ត្រី ហើយនិងមានអង្គការគាំទ្រការងារស្ត្រី ដែល ទាំងអស់ខាងលើនេះពិតជាអាចជួយការពារស្ត្រីតាមផ្លូវច្បាប់បាន។ ការយល់ដឹង និងការហ៊ានប្រឈមទៅនឹងបញ្ហាតាមផ្លូវច្បាប់គឺអាចឲ្យស្ត្រីទទួល បានផលប្រយោជន៍ស្របច្បាប់ មិនថាឡើយពីចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍នោះទេ តែក៏បានមកពីការងារផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងសង្គមទាំងមូលដែរ។ នៅក្នុងសង្គមមួយ បើស្ត្រីជាច្រើនមានបញ្ហាក្លាយជាស្ត្រីមេម៉ាយដោយមិនបានទទួលផល ស្របច្បាប់ពីចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់ខ្លួននោះ នោះនាំឲ្យកូនចៅ និងក្រុមគ្រួសាររបស់គេមានបញ្ហា ហើយបើក្រុមគ្រួសារជាច្រើនមានបញ្ហា នោះវាជាបន្ទុកមួយដ៏ធំនៅក្នុងសង្គមដែលជាអម្រែកមួយដ៏ធ្ងន់ របស់មេដឹកនាំប្រទេស។
ហេតុនេះ ខណៈដែលមានការជួយជ្រោមជ្រែង និងលើកស្ទួយពីសង្គម ស្ត្រីខ្លួនឯងត្រូវតែខិតខំស្វែងយល់ពីសិទ្ធិ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ស្របច្បាប់របស់ខ្លួន របស់គ្រួសារ និងរបស់សង្គមទាំងមូលផង។ បន្ថែមពីលើនេះ ស្ត្រីត្រូវមានជំនឿលើខ្លួនឯង ហើយត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនទាំងចំណេះដឹង និងចំណេះធ្វើ ដោយមិនត្រូវពឹងផ្អែកលើសេដ្ឋកិច្ចទាំងស្រុងពីបុរសជាស្វាមីនោះ ទេ។ ពាក្យបុរាណមួយឃ្លាបានពោលថា "សំណាបយោងដី ស្រីយោងបុរស"។ ពាក្យមួយឃ្លានេះពិតជាមានន័យទូលំទូលាយ ដែលអាចបញ្ជាក់បានថា ស្ត្រីគឺជាកម្លាំងមិនអាចខ្វះបានទាំងនៅក្នុងសង្គមគ្រួសារ និងទាំងនៅក្នុងសង្គមជាតិទាំងមូល។
និយាយសរុបមកវិញ មេរៀនដែលកើតមានចំពោះស្ត្រីខាងលើគឺជាបទពិសោធន៍មួយដែលយើងទាំង អស់គ្នាត្រូវតែចងចាំ ហើយស្ត្រីគ្រប់រូបត្រូវតែស្វែងយល់ឲ្យបានច្បាស់ពីចំណង អាពាហ៍ពិពាហ៍មុននឹងសម្រេចចិត្តរួមសំវាសនឹងបុរសណាម្នាក់។ មនុស្សគ្រប់ៗរូបទាំងស្ត្រីទាំងបុរសមានសិទ្ធិស្មើគ្នាដែលមានចែង នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស៕
Send to friendកំណែដែលងាយស្រួលបោះពុម្ព
នាពេលថ្មីៗនេះ កាសែតក្នុងស្រុកមួយបានផ្សាយថា ស្ត្រីខ្មែរម្នាក់នៅឯខេត្តកំពង់ធំបានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅស្ថានទូត នៃប្រទេសបែលហ្សិកប្រចាំកម្ពុជា ដើម្បីទាមទារសុំឲ្យប្ដីរបស់ខ្លួនជាជនជាតិបែលហ្សិកដែលបានលួច គេចខ្លួនត្រឡប់ទៅស្រុកវិញ ហើយបាត់ដំណឹងសូន្យឈឹងនោះឲ្យជួយផ្ដល់អាហារកិច្ចចិញ្ចឹមកូនស្រី។
កាសែតបានរាយការណ៍ថា ស្ត្រីខ្មែររូបនោះបានពឹងពាក់ចាងហ្វាងកាសែតម្នាក់ឲ្យជួយយកពាក្យបណ្ដឹងនេះទៅស្ថានទូតបែលហ្សិក ដោយគាត់មិនទាន់បានដឹងថា ពាក្យបណ្ដឹងនោះបានទៅដល់ស្ថានទូតបែលហ្សិកឬក៏អត់នោះទេ។
ជាការពិត ករណីបែបនេះទំនងជាករណីដ៏កម្រមួយ ដែលមានជនជាតិស្បែកសច្រមុះស្រួចលួចរត់ចោល ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រពន្ធកូនដែលមានចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ស្របច្បាប់បែបនេះ។ មែនហើយ ពិតជាមានច្រើនដែលបុរសបរទេសបានរួមមេត្រីជាមួយស្ត្រីខ្មែរ ដោយខ្លះបានកូន ហើយខ្លះទៀតក៏មិនទាន់បាន ហើយពួកគេបានដាក់មេផាយបិតសាប៊ូបាតជើងរត់ចោលនារីខ្មែរគ្មានងាក ក្រោយ ទុកឲ្យនារីខ្មែរចិញ្ចឹមកូនលេងតែម្នាក់ឯងយ៉ាងកណ្ដោចកណ្ដែងក្នុង វាលវដ្តសង្សារនេះ។ ប៉ុន្តែករណីនេះច្រើនតែកើតមានចំពោះគូស្នេហ៍ដែលមិនមានមង្គលការ ស្របច្បាប់ ពិសេសនៅជំនាន់អ៊ុនតាក់នាឆ្នាំ ១៩៩០-៩៣ ដែលកាលពីពេលនោះមានជនបរទេសទាំងអាស៊ី អឺរ៉ុប ទាំងអាហ្វ្រិក និងអាមេរិករាប់សែននាក់ដែលបានមកជួយសម្របសម្រួលការងារបោះឆ្នោត ជាតិលើកដំបូងនៅកម្ពុជាយើង បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមហែកហួរគ្នាអស់រយៈពេល ២០ ឆ្នាំគឺចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩០។ បច្ចុប្បន្នមានកូនអ៊ុនតាក់ច្រើនណាស់ដែលពួកគេរស់នៅពេញវ័យ តែមិនដឹងឪពុកនៅទីណា។ អ៊ុនតាក់ជាពាក្យដែលបានមកពីអក្សរអង់គ្លេសថា UNTAC (United Nations Transitional Authority in Cambodia) ដោយមានន័យថា អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា។
ឥឡូវយើងនិយាយតែពីរឿងគូស្នេហ៍ដែលមានមង្គលការ ឬមានចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ស្របច្បាប់វិញម្ដង។ ករណីស្រដៀងគ្នាទៅនឹងស្ត្រីនៅខេត្តកំពង់ធំខាងលើនេះគឺពិតជាកើត មានរាប់មិនអស់ចំពោះបុរសអាស៊ី។ ចុះបុរសខ្មែររបស់យើងវិញយ៉ាងម៉េចដែរ? ពិបាកនឹងនិយាយណាស់ គឺហាទៅវាស្លាក់ខ្ជាក់ទៅវាស្លែង តែបើមិននិយាយ គឺមិនបាន គឺត្រូវតែរំលឹកខ្លះព្រោះនៅក្នុងសង្គមរបស់យើង ករណីបែបនេះគឺមានច្រើនមែនទែន។ មានបុរសជាច្រើនបានបោះបង់ចោលប្រពន្ធកូនទុកឲ្យរស់នៅវេទនា ហើយខ្លួនបែរជាទៅរស់នៅជាមួយនារីផ្សេងយ៉ាងត្រជាក់ចិត្ត។ ចំណែកឯស្ត្រីជាភរិយា ពិសេសស្ត្រីរស់នៅតាមតំបន់ជនបទ ដែលការអប់រំផ្នែកចំណេះដឹងទូទៅរបស់ពួកគេមានកម្រិតទាប ហើយមិនអាចទទួលសេវាការពារផ្នែកច្បាប់បានគ្រប់គ្រាន់នោះ បែរជាទទួលរងគ្រោះ ដែលពួកគេជាទូទៅនៅតែគិតថាជាផលកម្មរបស់ពួកគេទៅវិញ ។ ការគិតបែបនេះពិតជាមានកំហុសយ៉ាងធ្ងន់មិនត្រឹមតែចំពោះខ្លួនឯង ប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែថែមទាំងចំពោះកូនចៅ និងក្នុងសង្គមគ្រួសារទាំងមូល ដោយបណ្ដោយឲ្យបុរសកំហូចមិនបានបំពេញតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាស្វាមី និងជាឪពុក។ សូម្បីតែសត្វតិរច្ឆានក៏វារកចំណីឲ្យកូនរបស់វាស៊ីបានធំធាត់ និងបង្រៀនឲ្យចេះដើរ រត់ លូននិងអាចរកចំណីបានខ្លះដែរ មុននឹងពួកវាបោះបង់កូនរបស់ខ្លួនចោលនោះ។ ចុះមនុស្សវិញ? បើមិនមានការទទួលខុសត្រូវដូចខាងលើនោះទេគឺពិតជាអន់ជាងសត្វ តិរច្ឆានទៅទៀត។ យើងសូមទោសក្នុងការនិយាយបែបនេះដល់លោកបុរសៗដែលគ្មានការទទួលខុស ត្រូវចំពោះប្រពន្ធកូននោះ!
មិនអាចប្រកែកបានទេដែលថា ស្ត្រីខ្មែរយើងភាគច្រើនមានការអត់ធ្មត់ ខាំមាត់សង្កត់ចិត្ត អោបទុក្ខក្នុងដើមទ្រូង សុខចិត្តលំបាកទាំងកាយទាំងចិត្តតែម្នាក់ឯង ដោយបណ្ដោយឲ្យស្វាមីវង្វេងបឹងពុលនឹងកាមទេពទៅមួយខ្យល់ និងទុកឱកាសបានកែខ្លួនវិលមករកទ្រនំដើមសាងជីវិតថ្មីលើចំណង ស្នេហ៍ចាស់វិញ។ ការទុកឱកាសបែបនេះ ព្រោះស្ត្រីខ្មែរយល់ថា ខ្លួនមិនចង់ឲ្យបុរសជាស្វាមីដែលខ្លួនបានស្រឡាញ់អោបនៅនឹងដើម ទ្រូង និងជាឧពុករបស់កូនរបស់ខ្លួនត្រូវជាប់ទោសទណ្ឌពីការប្ដឹងផ្ដល់ នោះឡើយ។ ជាការពិត មានបុរសខ្លះក៏បានភ្ញាក់ខ្លួនដូចខ្មោចប្រាំពីរថ្ងៃ ហើយបានវិលត្រឡប់មកផ្ទះវិញជួបជុំប្រពន្ធកូនតាមសម្រួល ហើយក៏មានបុរសខ្លះទៀត ដែលខ្មែរយើងតែងតែនិយាយថា "កែមិនឡើង" ដោយបណ្ដោយខ្លួនទៅតាមកាមតណ្ហាមួយទំហឹង យកមួយទៅមួយព្រោះខ្លួនមានមន្តស្នេហ៍ ហើយមិនចូលចិត្តរបស់ដដែលៗនោះទេ។ ពួកគេពិតជាមានសំណាងអីម្លេះហ៎្ន!
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ស្ត្រីត្រូវដឹងសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ហើយហ៊ានក្រោកឈរឡើងដើម្បីសេរីភាពស្របច្បាប់។ ស្ត្រីត្រូវតែដឹងពីអ្វីដែលនៅជុំវិញខ្លួន ដើម្បីត្រៀមដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតមានឡើងជាយថាហេតុ។ ឧទាហរណ៍មួយរបស់ស្ត្រីនៅខេត្តកំពង់ធំនេះ គឺជាមេរៀនមួយដែលស្ត្រីខ្មែរគ្រប់រូបត្រូវតែចងចាំ ហើយត្រូវស្វែងយល់ឲ្យបានស៊ីជម្រៅពីចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ មិនថាឡើយជាមួយបុរសជនជាតិបរទេសនោះទេ តែក៏ជាមួយនឹងបុរសកម្ពុជាដូចគ្នាដែរ។ ការយល់ច្បាស់ពីច្បាប់អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងគ្រួសារ ដោយរួមទាំងច្បាប់ផ្សេងៗទៀត ដូចជាច្បាប់ស្ដីពីឯកពន្ធភាព ដែលរៀបរាប់ពីទោសទណ្ឌនៃការផិតក្បត់ក្នុងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងច្បាប់ស្ដីពីការទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងកិច្ចការពារជនរងគ្រោះជាដើម គឺសុទ្ធតែមានប្រយោជន៍សម្រាប់ស្ត្រីគ្រប់ៗរូបក្នុងការការពារ ខ្លួនឯងផង និងអ្នកដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធផង ដូចជាកូនចៅ និងអ្នកដែលរស់ជុំវិញខ្លួន ក៏ដូចជាអ្នករស់នៅក្នុងសហគមន៍របស់ខ្លួនដែរ។
ស្ត្រីទាំងអស់ត្រូវគិតថា ខ្លួនមិនមែនឯកោនោះទេ ព្រោះខ្លួនកំពុងរស់នៅក្នុងសង្គមមួយដែលសម្បូណ៌ដោយច្បាប់។ស្ត្រី ត្រូវចេះស្វះស្វែងរកការប្រឹក្សាយោបល់តាមរយៈសហគមន៍ តាមរយៈសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ឬក៏តាមរយៈអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់ខ្លួន។ ជាងនេះទៅទៀតនៅប្រទេសរបស់យើងឥឡូវ ក៏មានសមាគមអ្នកច្បាប់ ដែលមានមេធាវីជួយការពារក្ដីឲ្យជនរងគ្រោះក្រីក្រដោយមិនគិតថ្លៃ សេវាទៀតផង។
ដោយសារតែជួយលើកស្ទួយសិទ្ធិស្ត្រី និងយេនឌ័រនេះហើយ ទើបសង្គមរបស់យើងតែងតែបានប្រារព្ធពិធីទិវានារីអន្តរជាតិ ៨ មីនា ដើម្បី លើកស្ទួយសិទ្ធិស្ត្រី និងលើកទឹកចិត្តពួកគេឲ្យចូលរួមក្នុងកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងការងារនៅក្នុងសង្គម និងទិវាយុទ្ធនាការ ១៦ ថ្ងៃ (បំពាក់បូពណ៌ស) ដែលជាទិវាបង្ហាញពីសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងអំពើហិង្សាទៅលើស្ត្រីនិងកុមារ។ ម្យ៉ាងទៀត យើងមានអង្គការស្ត្រី យើងមានបណ្ដាញស្ត្រី ហើយនិងមានអង្គការគាំទ្រការងារស្ត្រី ដែល ទាំងអស់ខាងលើនេះពិតជាអាចជួយការពារស្ត្រីតាមផ្លូវច្បាប់បាន។ ការយល់ដឹង និងការហ៊ានប្រឈមទៅនឹងបញ្ហាតាមផ្លូវច្បាប់គឺអាចឲ្យស្ត្រីទទួល បានផលប្រយោជន៍ស្របច្បាប់ មិនថាឡើយពីចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍នោះទេ តែក៏បានមកពីការងារផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងសង្គមទាំងមូលដែរ។ នៅក្នុងសង្គមមួយ បើស្ត្រីជាច្រើនមានបញ្ហាក្លាយជាស្ត្រីមេម៉ាយដោយមិនបានទទួលផល ស្របច្បាប់ពីចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់ខ្លួននោះ នោះនាំឲ្យកូនចៅ និងក្រុមគ្រួសាររបស់គេមានបញ្ហា ហើយបើក្រុមគ្រួសារជាច្រើនមានបញ្ហា នោះវាជាបន្ទុកមួយដ៏ធំនៅក្នុងសង្គមដែលជាអម្រែកមួយដ៏ធ្ងន់ របស់មេដឹកនាំប្រទេស។
ហេតុនេះ ខណៈដែលមានការជួយជ្រោមជ្រែង និងលើកស្ទួយពីសង្គម ស្ត្រីខ្លួនឯងត្រូវតែខិតខំស្វែងយល់ពីសិទ្ធិ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ស្របច្បាប់របស់ខ្លួន របស់គ្រួសារ និងរបស់សង្គមទាំងមូលផង។ បន្ថែមពីលើនេះ ស្ត្រីត្រូវមានជំនឿលើខ្លួនឯង ហើយត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនទាំងចំណេះដឹង និងចំណេះធ្វើ ដោយមិនត្រូវពឹងផ្អែកលើសេដ្ឋកិច្ចទាំងស្រុងពីបុរសជាស្វាមីនោះ ទេ។ ពាក្យបុរាណមួយឃ្លាបានពោលថា "សំណាបយោងដី ស្រីយោងបុរស"។ ពាក្យមួយឃ្លានេះពិតជាមានន័យទូលំទូលាយ ដែលអាចបញ្ជាក់បានថា ស្ត្រីគឺជាកម្លាំងមិនអាចខ្វះបានទាំងនៅក្នុងសង្គមគ្រួសារ និងទាំងនៅក្នុងសង្គមជាតិទាំងមូល។
និយាយសរុបមកវិញ មេរៀនដែលកើតមានចំពោះស្ត្រីខាងលើគឺជាបទពិសោធន៍មួយដែលយើងទាំង អស់គ្នាត្រូវតែចងចាំ ហើយស្ត្រីគ្រប់រូបត្រូវតែស្វែងយល់ឲ្យបានច្បាស់ពីចំណង អាពាហ៍ពិពាហ៍មុននឹងសម្រេចចិត្តរួមសំវាសនឹងបុរសណាម្នាក់។ មនុស្សគ្រប់ៗរូបទាំងស្ត្រីទាំងបុរសមានសិទ្ធិស្មើគ្នាដែលមានចែង នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស៕
